بیماری فیبرومیالژیا

فیبرومیالژیا چیست؟

فیبرومیالژیا، نوعی بیماری مادام العمر است که حدود ۵ میلیون از مردم آمریکا، به آن مبتلا می باشند. این بیماران درد و سفتی عضلات را تجربه می‌کنند، اما در تصویربرداری های اشعه‌ ایکس یا اغلب تست‌های آزمایشگاهی، هیچ پدیده غیر نرمالی مشاهده نمی‌شود.

 پزشکان، این بیماری را براساس علائم آن و معاینات فیزیکی تشخیص می دهند. با وجود این که فیبرومیالژیا نمی تواند به مفاصل یا ارگان های بدن آسیب وارد کند، اما درد و خستگی عضلانی ناشی از آن، می تواند زندگی فرد را به طور جدی تحت تاثیر قرار دهد.

علائم و نشانه ها

نشانه اصلی فیبرومیالژیا، درد عضلانی در سرتاسر بدن است و به طور خاص ممکن است بیمار موارد زیر را نیز تجربه کند:

• خستگی مفرط
• مشکلات و اختلالات خواب
• اضطراب یا افسردگی
•  درد مفاصل، بی حسی و گز گز در اندام ها

نقاط حساس و دردناک

یکی از علائم خاص این بیماری، نقاطی از بدن هستند که با فشار دادن، دچار احساس درد و حساسیت می شوند. این در حالی است که سایر افراد، در این حالت فقط فشار را احساس می کنند.

در این بیماری، 18 نقطه حساس در بدن وجود دارد.  

این درد واقعی است!

از آنجا که هیچ یک از تست های معمول آزمایشگاهی یا تصاویر اشعه ایکس، قادر به تشخیص فیبرومیالژیا نیستند، ممکن است بیماران به این باور برسند که این احساس درد، تنها تصور ذهنی آن‌ها است. اما امروزه علم پزشکی بر این اعتقاد است که درد ناشی از فیبرومیالژیا دردی کاملا واقعی است.

تحقیقات نشان می‌دهند که این وضعیت، ناشی از اختلالی در روش استنباط درد از سوی بدن است.

چه کسانی در معرض خطر این بیماری هستند؟

این بیماری، بیشتر در زنان 25 تا 60 ساله، وجود دارد. پزشکان دقیقا علت این امر را نمی دانند، اما زنان معمولا 10 بار بیش از مردان شانس ابتلا به این بیماری را دارند. برخی از محققان بر این باورند که ژنتیک می تواند در این زمینه نقش داشته باشد، اما این که کدام یک از ژن ها مقصر است، هنوز نامعلوم است.

خستگی مفرط

خستگی، دومین نشانه‌ این بیماری است. این نوع خستگی، معمولا یک خستگی عادی نیست که به دنبال یک روز پر مشغله ایجاد می شود. بلکه نوعی احساس توان فرسای ناتوانی است. افراد مبتلا به فیبرومیالژیا ممکن است از آغاز روز احساس خستگی کنند، حتی پس از این که ساعات متمادی در رختخواب می مانند. این خستگی ممکن است بعضی روزها خیلی بیشتر باشد و فرد را از کار و فعالیت‌ روزانه نیز بازدارد.

علت ها

تحقیقاتی که تا کنون صورت گرفته است، هنوز نتوانسته علت اصلی این بیماری را مشخص سازد، هر چند که نظریات گوناگونی در این زمینه وجود دارد. برخی پزشکان معتقدند که عدم تعادل هورمونی یا شیمیایی، روش مخابره‌ درد از طریق اعصاب را مختل می سازد. دیگران نیز چنین اظهار می کنند که یک حادثه، سانحه، ضربه و یا استرس های مزمن می توانند شانس ابتلا به این وضعیت را افزایش دهند. بیشتر متخصصین و کارشناسان بر این امر توافق دارند که فیبرومیالژیا احتمالاً ناشی از ترکیبی از عوامل مختلف است و نه تنها یک عامل خاص.

این بیماری چگونه زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد؟

دردها و خستگی هایی که برطرف نمی شوند، می‌توانند باعث تحریک پذیری، اضطراب و افسردگی شوند. مثلا ممکن است سر کار که هستید دوام نیاورید و یا برای نگهداری از فرزندان، یا در انجام کارهای منزل انرژی لازم را نداشته باشید و دچار حس ناتوانی شوید. همچنین ورزش کردن یا سرگرمی‌هایی مثل باغبانی نیز ممکن است دلهره آور به نظر برسند. از آنجا که دائما احساس خستگی می‌کنید و حال و حوصله ندارید، ممکن است از ملاقات دوستانتان هم اجتناب کنید.

خوشبختانه، روش های درمانی موجود به شما کمک می کنند تا کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید و از کاری که می کنید لذت ببرید.

تشخیص بیماری

وقتی به پزشک مراجعه می‌کنید، بهتر است درد خود را با جزئیات شرح دهید، مثل محل درد و تعداد دفعات بروز آن. همچنین علائم دیگر مثل خستگی، اختلالات خواب و یا اضطراب را نیز به پزشک خود گزارش دهید. او ممکن است برای تشخیص فیبرومیالژیا و یا جهت رد بیماری های دیگر، آزمایشاتی تجویز کند.  

کمک گرفتن از پزشک

در گذشته، روماتولوژیست‌ها (متخصصان رماتیسم)، تنها کسانی بودند که فیبرو را درمان می‌کردند. اما امروزه این بیماری، توجه طیف وسیعی از پزشکان و متخصصان را به خود جلب کرده است. بسیاری از بیماران فیبرومیالژیا، توسط پزشکان عمومی درمان می شوند. شما نیز اگر این مشکل را دارید، می توانید برای دریافت لیست متخصصانی که می توانند فیبرومیالژیا را درمان کنند، به کلینیک ها و مراکز درمانی نزدیک محل سکونت خود مراجعه کنید.

محرک ها

اولین اقدام مهم جهت بهبودی این است که بدانید چه عواملی دردتان را بیشتر می کند. برخی از شایع ترین عوامل و محرک های موجود عبارتند از:

• هوای سرد یا مرطوب
•  فعالیت فیزیکی خیلی کم یا خیلی زیاد
• استرس
• خواب ناکافی

خواب

اغلب بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا، از اختلالات خواب؛ مثل سختی در به خواب رفتن و یا چندین بار برخواستن از خواب در طول شب، رنج می برند.

 مطالعات نشان می دهد که بعضی از این افراد، خواب سطحی و سبکی دارند و هیچ گاه یک خواب عمیق و آرامش بخش را تجربه نمی کنند. این امر به این معنا است که بدن فرصت  کافی برای ترمیم و بازسازی خود پیدا نمی کند. بنابراین وارد یک چرخه معیوب می شود که در آن، دردِ بیشتر مانع از خواب مطلوب شده و خواب  کمتر نیز باعث درد بیشتر خواهد شد.

افسردگی

تقریبا یک سوم از بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا، دچار افسردگی ماژور هستند. این افراد ممکن است مشکل تمرکز داشته باشند، دچار احساس ناامیدی بوده و علاقه کمی به فعالیت هایی که پیش تر از آن لذت می برده اند نشان دهند. برخی از محققان بر این باورند که افسردگی می تواند در نتیجه ی درد و خستگی مزمن ایجاد شود. برخی دیگر نیز معتقدند که تغییرات شیمیایی و هورمونی داخل مغز می تواند علت هر دو این موارد یعنی افسردگی و درد باشد.  

داروها

هدف از درمان فیبرومیالژیا، به حداقل رساندن میزان درد و مشکلات خواب و همچنین بهبود خلق و خوی فرد است. بنابراین پزشکان می توانند از مسکن های آشنای بدون نسخه گرفته تا داروهایی مثل آمی تریپتیلین (amitriptyline) را برای بهبود علائم بیمار تجویز کنند. داروهای تجویزی دیگری که مشخصا برای درمان فیبرومیالژیا به کار می روند عبارتند از دولوکستین (سیمبالتا)، میلناسیپران (ساولا) و پرگابالین (لیریکا).

فعالیت و ورزش

ورزش می تواند درد را کاهش داده و به حفظ تناسب اندام نیز کمک کند. ورزش منظم تنها سه روز در هفته نیز می تواند خستگی و افسردگی را برطرف سازد. البته ورزش شدید و بیش از حد نیز مضر است. می توانید با پیاده روی، حرکات کششی و تمرینات هوازی یا ایروبیک در آب شروع کنید.  

رژیم غذایی

بعضی از متخصصان بر این باورند که برخی  مواد غذایی می توانند در ایجاد فیبرومیالژیا موثر باشند. البته این تاثیر در افراد مختلف متفاوت است. به نظر می رسد که موادی از قبیل شیرین کننده های مصنوعی یا اسپارتام (aspartame)، طعم دهنده های غذایی (MSG)، کافئین و گوجه فرنگی می توانند علائم فیبرومیالژیا را در برخی افراد شدت بخشند. اگر دچار این مشکل هستید و گمان می کنید برخی از غذاها می تواند برایتان مثل محرک عمل کند، می توانید هر بار یکی از آنها را از رژیم غذایی خود حذف کرده و نتیجه را یادداشت نمایید.

ماساژ

به نظر می رسد که ماساژدادن، ضربه زدن و مالیدن اندام ها می تواند در کاهش درد موثر باشد. نکته کلیدی، فشار وارد کردن به میزان متوسط به مدت بیست دقیقه در روز است.

طب سوزنی

در این نوع درمان سنتی چینی که نوعی درمان مکمل محسوب می شود، سوزن های مخصوص را در همان نقاط حساسی که ذکر شد، فرو می کنند تا از این طریق انرژی را به جریان اندازند. اگر بخواهیم نگاهی علمی به این روش داشته باشیم، این پروسه می تواند بر روی اعصاب، عضلات و بافت های متصل به آن موثر باشد. برای بیمارانی که از درد سوزن اجتناب می کنند، طب فشاری نیز بر روی همین نقاط تمرکز داد و به جای سوزن، همین کار با فشار انجام می دهد. نتایج تحقیق و بررسی بر روی نتایج این شیوه های درمانی مختلف است، اما برخی از بیماران از این روش به خوبی جواب می گیرند.

درمان مِهِ مغزی (Fibro Fog)

آیا شما نیز مشکل تمرکز دارید؟ به این حالت «مه مغزی» یا فیبروفاگ می گویند که از علائم فیبرومیالژیا محسوب می شود. بهتر است بدانید که این مشکل تنها مختص شما نیست. برای رفع این مشکل، درمان درد و بی خوابی نیز موثر است، اما همچنین اقدامات خاص دیگری نیز برای بهبود تمرکز وجود دارند.

می توانید مواردی را که میخواهید به خاطر داشته باشید، روی کاغذ یادداشت کنید. ذهنتان را با مطالعه و حل جدول و پازل، فعال نگه دارید. کارها و اموری را که باید انجام دهید، به بخش های کوچک تر و قابل کنترل تقسیم کنید.

 استرس ها

استرس یکی از مهم ترین عوامل و محرک های درد است. اگرچه نمی توان تمامی استرس ها را از زندگی روزمره کاملا حذف کرد، اما می توانید آنها را کاهش داده و محدودتر کنید. به موقعیت هایی که در خانه و محل کار شما را نگران و مضطرب می کنند، توجه داشته باشید و به دنبال راهی بگردید تا از استرس ها را برطرف کنید. برای این منظور می توانید از یوگا، مدیتیشن و سایر تکنیک های آرامبخش و ریلکسیشن کمک بگیرید. همچنین سعی کنید توانایی «نه» گفتن را به کارهایی که باید همین حالا و در اسرع وقت انجام دهید و می تواند باعث نگرانی تان شود، در خودتان ایجاد کنید، یعنی از انجام فعالیت های غیر ضروری که موجب استرس می شوند، پرهیز کنید.

آیا این بیماری قابل درمان است؟

بسیاری از بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا، توانسته اند با برنامه ریزی درست، تغییر عادات و روش زندگی و اتخاذ روش های درمانی مناسب، این بیماری را شکست داده و کیفیت زندگی خود را ارتقا دهند. اگر چه فیبرومیالژیا در کل قابل درمان نیست، اما آسیبی هم به مفاصل، عضلات و اندام های داخلی شما وارد نمی کند.

مرجع

https://www.webmd.com/fibromyalgia/ss/slideshow-fibromyalgia-overview