هفت روش طبیعی برای برگرداندن جنین بریچ

مقدمه

اگر به تازگی متوجه این مطلب شده اید که جنین درون شکمتان در وضعیت بریچ یا وارونه (سر جنین رو به بالا) قرار دارد و دچار هراس شده اید، بهتر است  قبل از این که در اینترنت به دنبال این مطلب باشید که: «چطور جنین با وضعیت بریچ را برگردانیم»، این مقاله را بخوانید.

قبل از هر چیز، سعی کنید که به خود استرس راه ندهید. اگر پزشک یا مامای شما فکر می کند جنین به صورت بریچ است، صرفا به این معنا نیست که خود به خود مجبور به انجام عمل سزارین خواهید شد؛ بخصوص زمانی که هنوز  هفته 36 ام بارداری تان کامل نشده است.

در بعضی موارد اتفاق می افتد که در حدود هفته 34 بارداری، برخی از ماماها گمان می کنند که کودک در وضعیت بریچ قرار دارد و لازم است که فورا اقدامی صورت گیرد، از این رو ممکن است بلافاصله بعد از معاینه به شما پیشنهاد طب سوزنی، یوگا و یا حتی فتیله ‌گذاری را به شما بدهند.(یک روش درمانی سنتی چین است که در کنار طب سوزنی به کار گرفته می‌شود. در این روش با سوزاندن گیاه برنجاسف در نقاط طب سوزنی بر روی بدن، موجب تحریک جریان گردش خون شده و از گرمای حاصل از آن به منظور جلوگیری از حساسیت و نیز برای درمان بیماری یا بی حس کردن موضع، استفاده می‌شود.)

در نهایت نیز سونوگرافی نشان می دهد چیزی که ماماها تصور میکردند سر جنین باشد، در واقع باسن جنین بوده است! و این بحران برطرف می شود.

همچنین مهم است که بدانید ساده ترین روش برای برگرداندن یک جنین بریچ، بسیار آسان و بی زحمت است: باید فقط به جنین کمی زمان بدهید.

بسیاری از جنین ها، قبل از فرا رسیدن زمان زایمان، چرخش خود را انجام می دهند. در واقع شانس داشتنِ یک نوزاد بریچ، با گذشت هر هفته از بارداری، کاهش می یابد.

به گفته دکتر الن گیسبرچت (Ellen Giesbrecht) متخصص زنان وزایمان از بیمارستان زنان بریتیش کلمبیا در ونکوور، اگرچه 30 درصد از جنین ها، بین هفته های 30 تا 32 بارداری، دارای وضعیت بریچ هستند، اما تنها 3 درصد از آنها تا پایان هفته 37 ام، همچنان در وضعیت بریچ باقی می مانند.

احتمالا شما نیز شنیده اید که انجام تمرینات یوگا، شنا، رقص باله، برای دقایقی به صورت وارونه در آمدن و انجام تمرینات تیلت لگنی می تواند به اصلاح این وضعیت کمک کند.

بنا به گفته دکتر گیسبرچت، خیلی از این تمرینات تنها از قانون گرانش برای خارج کردن جنین از لگن و بالا آمدن باسن جنین استفاده می کنند.

جالب است که بدانید اغلب جنین ها، به هنگام شب که شما در خواب هستید می چرخند.

 بسیاری از مادرها حتی نمیدانند چه وقت جنین داخل شکمشان چرخیده است.

انواع وضعیت های بریچ جنین

انواع مختلفی از پرزنتاسیون بریچ وجود دارد:

• بریچ فرنک: باسن جنین (و نه سرش) در دهانه رحم قرار گرفته و پاهایش نزدیک صورتش قرار دارد (مثل وضعیت چاقوی ضامن دار)، به جای وضعیتی که دست ها دور زانوها قلاب میشوند «tucked in».
• بریچ فوتلینگ: یک یا هر دو پای جنین در زیر باسن او قرار گرفته و روی سرویکس (دهانه رحم) نشسته است.
• بریچ کامل: به جای اینکه پاهای جنین بالا و سر او پایین باشد، باسن جنین دقیقا روی سرویکس قرار گرفته و زانوهای او دقیقا مقابل سینه اش خم شده است.

برای انجام زایمان طبیعی، قرار گیری باسن یا پای جنین در ابتدای کانال زایمانی، وضعیت مناسبی نیست. بسیاری از بیمارستان ها به خانم ها اجازه زایمان طبیعی (واژینال) جنین های بریچ را نمی دهند (اگرچه در برخی مراکزبرخی اقدامات ویژه انجام می دهند).

اقدام برای زایمان با وضعیت بریچ در خانه، به هیچ عنوان توصیه نمی شود.

در این شرایط توصیه می شود که با پزشک یا مامای خود در باره نوع بریچ جنین صحبت کنید و خودسرانه اقدامی برای برگرداندن وضعیت جنین انجام ندهید، چرا که نوع بریچ نوزادان با یکدیگر متفاوت است و دلایل ایجاد این وضعیت نیز ممکن است متفاوت باشد.

مادرانی که اولین بارداری خود را تجربه می کنند و یا مادرانی که زیادی لاغر هستند، ممکن است به دلیل داشتن لگن و عضلات شکمی سفت تر، برای تغییر پوزیشن جنین داخل شکم، مشکلات متعدد داشته باشند.

مادرانی که در دومین یا سومین بارداری خود دچار وضعیت بریچ جنین می شوند، شانس بیشتری برای برگرداندن این وضعیت به حالت عادی (به صورت چرخش خود به خود جنین) دارند. اگرچه آمار نشان می دهد که هرچه تعداد بارداری ها بیشتر باشد، شانس داشتن جنین با پرزنتاسیون بریچ نیز بالا می رود.

وجود فیبروم های رحمی و یا فرم خاص لگن می تواند فضای کمی برای چرخش جنین در داخل شکم باقی بگذارد. بنابراین متدهای زیر همیشه و در هر شرایطی جوابگو نباشد.

ممکن است بند ناف دور پا یا حتی شانه جنین بپیچد. (متاسفانه، این وضعیت  با سونوگرافی به راحتی قابل تشخیص نیست، بنابراین برخی مواقع راهی برای شناسایی این مشکل وجود ندارد.) این بیشتر زمانی رخ دهد که کودک داخل رحم دچار جهش رشدی شده و در وضعیتِ باسن در پایین و سر در بالا گیر می افتد.

اگر طناب بند ناف مسئله ای برای کودک ایجاد نکند و جنین عمیقا در داخل لگن فرونرفته باشد، هدف اصلی این است که به جنین فضای کافی داده شود تا به صورت خود به خود در داخل رحم بچرخد.

در اینجا برخی از تکنیک های بسیار رایج برای چرخاندن جنین بریچ را ارائه می کنیم:

1. روش ECV (سفالیک خارجی)

این روش مداخله ای است که در داخل بیمارستان، کلینیک یا مراکز مراقبت تولد یا نوزاد تحت راهنمای سونوگرافی انجام می گیرد.در این روش پزشک در حالی که با احتیاط به شکم شما فشار وارد میکند، با دستان خود موقعیت جنین داخل شکم را دستکاری میکند. معمولا زمانی که روش های دیگر جواب ندهد، این روش بین هفته های 35 تا 38 بهتر انجام می شود.

قبل و بعد از انجام این روش، علایم حیاتی جنین مورد بررسی قرار می گیرد.  بر اساس مطالعات انجام شده، روش ECV حدود 40 تا 70 درصد شانس موفقیت دارد. اما دکتر گیسبرچت (Giesbrecht) پزشک زنان و زایمان، میزان موفقیت این روش را در تجربیات حرفه ای خود 50 درصد ذکر می کند.

روند انجام این مِتُد، تنها چند دقیقه زمان میبرد، اما ممکن است برای یک مادر باردار، بسیار ناخوشایند و ناراحت کننده باشد. البته به گفته دکتر گیسبرچت، دردِ و ناراحتی حاصل از این روش به مراتب کمتر از زمانی است که به دلیل عدم چرخش جنین، مادر به اجبار تحت عمل سزارین قرار گرفته است.

بی حسی نخاعی ( بی حسی اِپی دورال) برای کاهش درد می تواند یکی از انتخاب ها باشد؛ اما بی حسی شما تا مدت زیادی بعد از انجام ECV ( که 2 الی 5 دقیقه است) باقی خواهد ماند. (البته طبق نظر دکتر گیسبرچت، بی حسی نخاعی حین انجام ECV، بر میزان موفقیت این روش نمی افزاید.)

2. تمرینات وارونگی تکیه به جلو

با انجام این حرکات، طی زمان می توانید جنین بریچ را به حالت طبیعی برگردانید. البته فرقی نمی کند که جنین به حالت بریچ باشد یا در پوزیشن طبیعی، در هر صورت این تمرینات باعث می شود که جنین در وضعیت مناسب قرار گیرد.

به مدت 10 الی 15 دقیقه قبل از خواب یا زمانی که تلویزیون تماشا میکنید،  در وضعیت کودک چهاردست و پا استراحت کنید. پشت خود را صاف کرده و دست ها و زانوها را روی زمین قرار دهید و با کشش به جلو فشار دهید (تا حدی که احساس راحتی می کنید).

این حرکت کمک می کند تا عضلات کمربند لگنی شما احساس راحتی داشته باشند و نیروی جاذبه اثر بیشتری بر روی رحم داشته باشد. اگرچه این تکنیک ها مبتنی بر شواهد نیستند اما انجام آنها ضرری هم برای مادر و جنین ندارد. برای این که جنین داخل شکم را تشویق به چرخش کنید، همچنین می توانید بعضی از حرکات چرخشی و دورانی لگنی را نیز انجام دهید؛ مثل زمانی که رقص باله انجام می دهید.

3. طب سوزنی و روش موکسیباسشن (moxibustion)

روش موکسیباسشن، گونه ای از طب چینی و سوزنی می باشد. با این تفاوت که به جای استفاده از سوزن، پزشک حرارت ملایمی با سوزاندن شاخه های گیاه برنجاسف (mugwort) در نزدیکی پوست شما ایجاد میکند که تقریبا چیزی شبیه سیگار برگ است. یک سر شاخه که روشن می شود سر دیگر (که خاموش است) به طور ملایم روی نقطه ای از شکم خانم باردار قرار داده می شود که دقیقا شست پای جنین در آنجا قرار دارد. (این قسمت در طب سوزنی با نام منطقه BL67 شناخته میشود).

دکتر گیسبرچت، متخصص زنان معتقد است که مطالعات انجام شده در حد وسیع (متاآنالیز)، عوارض جانبی استفاده از روش طب سوزنی و moxibustion را نشان نداده است، اما این روش ها اثرات ثابت شده ای نیز برای کمک به چرخش جنین نشان نداده اند: «خطرات و فواید واضحی نشان داده نشده است. چیزی بهتر از صبر وانتظار نیست، اما روش گفته شده نیز ضرری ندارد.»

در مقابل خانم راث کامفورت به تحقیقاتی که در اروپا انجام شده اشاره میکند:«تعدادی مطالعات موثر در اروپا انجام گرفته است که اثربخشی طب سوزنی را روی تغییر موقعیت جنین نشان می دهد.» (زمانی که جنین در هفته 32 تکامل قرار دارد.)

4. روش های کایروپرکتیک: تکنیک وبستر (Webster)

روش کایروپرکتیک و به خصوص تکنیک وبستر، بیشتر به دنبال عدم تقارن در ناحیه لگن و استخوان های آن است. اگر شما عادت به ملاقات مرتب یک کایروپرکتور(طبیب مفصلی) دارید، از ایشان بخواهید که رباط های سفت و یا کوتاه شما را چک کنند. «این تکنیک تقریبا، تراز کردن لگن و بهینه ساختن فضای لگنی برای نزول جنین می باشد؛ اما وابسته به ذکاوت شماست.» خانم کامفرت می افزاید: کاری را که با آن احساس راحتی نمی کنید، انجام ندهید.

5. تمرینات عضلات لگنی ( معروف به تکنیک میزاتو)

تیلت لگن یا تیلت بریچ، اساسا به معنای دراز کشیدن روی سطحی است که لگن تان بالا می رود، به صورتی که پاهایتان روی سطح قرار می گیرد و زانوهایتان خم می شود. برخی خانم ها وضعیت «میزاتو» به خود می گیرند، به طوری که پاها روی لبه میز قرار می گیرد و سر روی زمین قرار دارد؛ شبیه یک پل شیبدار(سرازیری). روی یک میز اتو دراز بکشید به طوری که سرتان را روی بالش گذاشته و پاهایتان در بالا قرار گیرد (به مدت 20 دقیقه). ممکن است قرار گرفتن در چنین وضعیتی برای یک خانم باردار با ناراحتی و سختی همراه باشد؛ بنابراین می توانید از دیگران کمک بگیرید.

دکتر گیسبرچت در این باره با خنده می گوید: «گذشته از احتمال ایجاد سردرد، هنگام انجام این تمرین، میز اتوی یکی از بیمارانم شکست! اگرچه انجام این تکنیک عارضه جانبی دیگری به همراه ندارد ندارد.»

6 . شنا

دکتر کامفرت می گوید: اگرچه شنا ممکن است اثرات شناخته شده ای روی چرخش جنین داخل شکم نداشته باشد، اما می تواند کاملا برای خانم ها آرامش بخش باشد. شنا برای رفع خستگی مفاصل و دردهای عضلانی مداوم در بارداری، اثرات درمانی موثر دارد و آسیبی نیز به جنین داخل شکم نخواهد رساند.  

7. پخش موسیقی برای جنین

آیا شما  درباره «افسانه موج های قدیمی» و تاثیر موسیقی بر روی رشد جنین چیزی شنیده اید؟ طبق این نظریه، پخش مستقیم صدا روی قاعده ی برجستگی شکم مادر،  می تواند موجب نوازش سر جنین شود (که درنزدیکی دنده های سینه ی مادر قرار گرفته است) و باعث چرخش سر جنین از بالا به پایین می شود و سرجنین به سرویکس و کانال زایمانی نزدیک تر خواهد شد. اگرچه هیچ گونه شواهد پزشکی برای اثبات این گفته وجود ندارد.

دکتر گیسبرچت در این باره می گوید: «خیال ندارم در مورد این تئوری، حتی نظری ارائه دهم».

اما مجبور باشید با جنین بریچ زایمان کنید، چه اتفاقی می افتد؟

بر اساس این که در هفته چندم بارداری قرار دارید و با چه نوع درمان های جایگزین راحت تر هستید، ممکن است تا قبل از برنامه ریزی برای نوع زایمانتان، با انجام هیچ یک از روش های پیشنهادی بالا مشکلی نداشته باشید و یا هیچ یک را نتوانید انجام دهید.

به گفته دکتر کامفرت، در بین هفته های 34 تا 36 بارداری، ما شما را به استفاده از تمامی روش های طبیعی تشویق می کنیم. علاوه بر این که: بهتر است به جنین داخل شکمتان زمان بدهید تا به طور طبیعی بچرخد. تنها در هفته های 36 یا 37 بارداری است که به شما گفته می شود باید برای ECV وقت بگیرید، برای جراحی سزارین آماده باشید یا تن به زایمان جنین بریچ از راه کانال زایمانی بدهید ( البته اگر انتخابی در این زمینه داشته باشید.)

البته این موضوع که مجبور باشد در دقایق آخر تصمیمات چنین خطیر بگیرید، پس از گذراندن یک دوره بارداری راحت و آسوده، می تواند مایه نگرانی و پریشان خاطری شما شود (بسته به سایز و اندازه جنین، وضعیت بریچ و مدت زمان زایمان شما درهنگام وضع حمل).

برخی خانم های باردار به سختی با این واقعیت کنار می آیند که آن ها نمی توانند با داشتن یک جنین بریچ زایمان طبیعی انجام دهند.

دکتر کامفرت می افزاید: بسی مایه تاسف است که گاهی مجبور هستیم به بیمار بگوییم که با وضعیت موجود، زایمان طبیعی با خطراتی همراه است و دراین شرایط مادر نمی تواند نوع و شیوه زایمانش را خود انتخاب کند. اما من همیشه به بیماران می گویم که نیازی نیست در این مورد زیادی نگران باشید و برای نچرخیدن جنین به حالت طبیعی، خود را مقصر بدانید و سرزنش کنید. بلکه بهتر است که در این شرایط، به جنین درون شکمتان اعتماد کنید؛ چرا که او ممکن است به دلیلی که ما نمی توانیم ان را درک کنیم، در وضعیت بریچ قرار گرفته است.

مرجع

https://www.todaysparent.com/pregnancy/7-ways-to-turn-a-breech-baby/