چاقی کودکان به چه معنی است؟

کودکانی که شاخص توده بدنی یا بی ام آی (BMI) آنها 95 درصد بیش از همسن و سالان خود می باشد، چاق به حساب می آیند. بی ام آی، ابزاری برای تعیین میزان چاقی و لاغری است که با محاسبه قد و وزن به دست می آید. سپس درصدِ این بی ام آی را با استفاده از جنسیت و سن فرد تعیین می کنند.

چاقی در کودکان، تهدیدی جدی برای سلامت آنان به حساب می آید. کودکانی که در این گروه قرار می گیرند، با مشکلاتی فراتر از اضافه وزن رو به رو هستند. این کودکان همواره با خطر ابتلا به شماری از بیماری های مزمن نیز مواجه می باشند.

مشکلات سلامت و بیماری هایی که در چاقی دوران کودکی افراد ریشه دارد، معمولا تا بزرگسالی ادامه می یابد.

و البته این معضلات فقط به بیماری ها و مشکلات فیزیکی و جسمی کودک محدود نمی شود. کودکان و نوجوانانی که دچار اضافه وزن یا چاقی مفرط هستند، همچنین ممکن است دچار افسردگی یا ضعف عزت نفس شوند.

علل چاقی کودکان

سابقه خانوادگی، عوامل روانی و سبک زندگی، همگی در بروز چاقی دوران کودکی نقش دارند. کودکانی که والدین یا دیگر اعضای خانواده شان دچار اضافه ورن هستند، بیشتر از سایر کودکان مستعد چاقی می باشند.

اما علت اصلی چاقی در دوران کودکی، ترکیبی از پرخوری و کمبود تحرک و فعالیت جسمی است.

رژیم غذایی نامناسب که حاوی قند و چربی زیاد و مواد مغذی اندک است، می تواند به سرعت کودکان را در معرض خطر چاقی قرار دهد. فست فود ها، شیرینی جات و نوشابه ها اولین عامل مقصر در این جریان هستند.

به گزارش وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریکا (HHS)، 32 درصد از دختران و 52 درصد از پسران نوجوان در آمریکا، در روز بیش از 3 لیوان نوشابه گازدار مصرف می کنند.

غذاهای آماده ای مثل کنسروها یا غذاهای بسته بندی یخ زده، چیپس و پفک، اسنک های چرب و شور، انواع پاستا و اسپاگتی و فست فودها که همگی به شدت پرکالری می باشند، جزو مواردی هستند که مصرف آنها می تواند باعث اضافه وزن شود. برخی از کودکان به این دلیل چاق می شوند که والدین آنان نمی دانند چگونه در منزل غذاهای سالم تهیه کنند. برخی دیگر از خانواده ها نیز توانایی مالی تهیه میوه جات، سبزیجات و گوشت تازه را ندارند.

نداشتن تحرک و فعالیت بدنی کافی، یکی دیگر از علل چاقی کودکان است.

در صورت کمبود یا عدم فعالیت جسمانی، هر کسی در هر سن و سالی که باشد، ممکن است به راحتی دچار اضافه وزن گردد.

ورزش کردن، کالری ها را می سوزاند و به شما کمک می کند تا وزن سالم و نرمال خود را حفظ کنید. کودکانی که ورزش نمی کنند و وقت خود را به جای دویدن در زمین بازی، پای تلویزیون یا کامپیوتر می گذرانند و انگیزه کافی نیز برای ورزش و فعالیت فیزیکی ندارند، نمی توانند کالری های اضافی را از این طریق بسوزانند.

در برخی کودکان، عوامل روانی نیز می تواند باعث چاقی شود. کودکان و نوجوانانی که اغلب اوقات کسل و بی حوصله هستند و یا دچار استرس، اضطراب یا افسردگی می باشند، ممکن است برای مقابله با احساسات منفی، به پرخوری و هرزه خواری بیش از حد رو بیاورند.

چاقی کودکان چه خطراتی به دنبال دارد؟

کودکان چاق بیش از دیگر هم سن و سالان خود که وزن متعادل و نرمال دارند، در معرض خطر ابتلا به بیماری های گوناگون قرار می گیرند. دیابت، بیماری های قلبی و آسم، جزو مهم ترین این خطرات هستند.

بیماری دیابت

در بیماری دیابت، بدن نمی تواند سوخت و ساز گلوکز را به درستی انجام دهد. این بیماری می تواند منجر به مشکلات چشمی، آسیب عصبی و نارسایی کلیوی شود.

افراد چاق؛ اعم ازکودکان و بزرگسالان، بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 قرار دارند. با این حال، بیماری دیابت نیز با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و رژیم غذایی، قابل کنترل است.

بیماری های قلبی

کلسترول و فشار خون بالا، شانس ابتلا به بیماری های قلبی را در کودکان چاق بالا می برد. غذاها و اسنک های چرب و شور، کلسترول و فشار خون را بالا می برد. سکته ها و حملات قلبی از جمله پیامدهای مشکلات و بیماری های قلبی به شمار می روند.

آسم

بیماری آسم، در اثر التهاب مزمن مجاری تنفسی ایجاد می شود. یکی از شایع ترین شرایط و بیماری هایی که همراه با چاقی اتفاق می افتد، بیماری آسم است. هرچند که محققان هنوز نمی دانند که چاقی و آسم دقیقا چه ارتباطی با یکدیگر دارند.

بر اساس یکی از مطالعاتی که اخیرا صورت گرفته است، حدود 38 درصد از بزرگسالان مبتلا به آسم در ایالات متحده آمریکا، افراد چاق هستند. این مطالعه نشان داده است که چاقی در برخی افراد همچنین می تواند یکی از عوامل خطر شدیدتر شدن آسم باشد، البته در تمام افراد چاق چنین نیست.

اختلالات خواب

کودکان و نوجوانان چاق، معمولا از اختلالات خواب از جمله خر و پف کردن یا آپنه خواب (قطع ناگهانی تنفس در خواب برای چند لحظه) نیز رنج می برند. چربی های اضافه در گلو و گردن، می تواند راه های هوایی و مجاری تنفسی این کودکان را مسدود کند.

درد مفاصل

کودک شما ممکن است در اثر تحمل وزن اضافی، دچار درد و سفتی مفاصل و یا کاهش دامنه حرکتی شود. در بسیاری از موارد، کاهش وزن می تواند مشکلات مفصلی را برطرف کند.

تغذیه سالم و مغذی برای کودکان چاق

تغییر عادات غذایی کودکان چاق، امری کاملا مهم و ضروری است. والدین می توانند به طور موثر بر الگوهای تغذیه ای کودک خود تاثیر بگذارند و زائقه کودک را اصلاح کرده و در جهت صحیح شکل دهند.

بیشتر کودکان همان غذاها و خوراکی هایی را می خورند که والدینشان برای آنها تهیه می کنند. بنابراین این شما هستید که باید برای تغییر الگوها و عادات غذایی فرزندتان اقدامات لازم را انجام دهید.

سعی کنید کمتر نوشابه های گازدار و آبمیوه های شیرین تهیه کرده و در یخچال منزل نگهداری کنید. حتی آبمیوه های صد در صد طبیعی نیز گاهی دارای کالری زیاد هستند. به جای آنها می توانید فرزند خود را به نوشیدن آب و شیرهای کم چرب عادت دهید.

مصرف فست فود و غذاهای پرکالری را به حداقل رسانده و به طور آگاهانه تلاش کنید که بیشتر وعده های غذایی فرزندتان را خودتان در منزل تهیه کنید. آماده کردن وعده های غذایی خانواده و غذا خوردن به همراه اعضای خانواده، نه تنها به لحاظ تغذیه ای و میزان کالری مصرفی مفید تر است، بلکه روش بسیارخوبی است برای این که اعضای خانواده زمان بیشتری را با یکدیگر سپری کنند.

به جای استفاده از مواد غذایی فراوری شده، کنسروی و آماده و شور و پر نمک، در وعده های غذایی خانواده از مواد تازه و مغذی استفاده کنید. می توانید موارد زیر را در رژیم غذایی خانواده بگنجانید:

سبزیجات و میوه جات تازه
پروتئین خالص مثل مرغ و ماهی
استفاده از غلات کامل مثل برنج قهوه ای یا نان های سبوسدار.
فراورده های لبنی کم چرب مثل شیر ، ماست و پنیر های کم چربی.

این شما هستید که می توانید با انتخاب تغذیه مناسب و سالم، به کودک خود کمک کنید تا وزن خود را کاهش دهد.

اما اگر علی رغم این اقدامات، وزن کودک کاهش نمی یابد، می توانید با پزشک او در این باره مشورت کنید. شاید لازم باشد که علاوه بر رعایت موارد ذکر شده، از یک متخصص تغذیه یا رژیم درمانی نیز کمک بگیرید.

تغییرات سبک زندگی

روش ها و تکنیک های مختلفی وجود دارد که می توانید از آنها برای پایین آوردن اضافه وزن فرزندتان کمک بگیرید.

افزایش فعالیت بدنی

فعالیت های جسمانی و فیزیکی کودک را افزایش دهید تا او بتواند راحت تر وزن کم کند. به جای واژه ورزش یا تمرینات ورزشی، سعی کنید از واژه تحرک یا فعالیت استفاده کنید تا کودک بیشتر ترغیب گردد. مثلا لی لی بازی کردن در پارک یا فضای باز، ممکن است برای یک کودک هفت ساله جذاب تر باشد تا دویدن دور حیاط. تلاش کنید تا کودکتان را به انجام ورزش هایی بگمارید که به آنها علاقه بیشتری نشان می دهد.

برای حفظ سلامت کودکان، توصیه می شود که روزانه حداقل به مدت یک ساعت فعالیت جسمانی داشته باشند.

فعالیت های خانوادگی بیشتر

فعالیت هایی را پیدا کنید که تمام اعضای خانواده از انجام آنها لذت می برند. از این طریق می توانید همگی با هم و به صورت دسته جمعی این فعالیت ها را انجام دهید. این نه تنها راهی برای افزایش شادی و نشاط خانواده است، بلکه می توانید از این طریق فعالیت ها و ورزش هایی مثل کوه نوردی، شنا و دیگر مهارت ها را به کودک خود آموزش دهید و به او کمک کنید تا فعال بماند و مسیر خود را برای رسیدن به وزن ایده آل و سلامت بیشتر دنبال کند. برای این که کودک خسته و کسل نشود، سعی کنید تنوع این فعالیت ها را حفظ کنید.

تلویزیون تماشا کردن کودک را محدود کنید

کودکانی که در روز چندین ساعت از وقت خود را به تماشای تلویزیون می گذرانند، مشغول بازی های کامپیوتری هستند یا با تبلت و گوشی های هوشمند بازی می کنند، بیشتر مستعد چاقی و اضافه وزن هستند.

طبق مطالعاتی که در دانشگاه هاروارد صورت گرفته است، این امر از دو جهت برای کودکان مضر بوده و باعث چاقی آنها می شود. اول این که به جای فعالیت جسمی و ورزش، بیشتر وقت کودک پای تلویزیون و کامپیوتر سپری می شود و دوم آن که همراه با تماشای تلویزیون، کودک بیشتر هله هوله می خورد و کالری بیشتری مصرف می کند.

همچنین کودک این فرصت را پیدا می کند تا به پیام های بازرگانی تلویزیون که مدام خوراکی ها و اسنک های پر کالری، شیرین و پرچرب را تبلیغ می کنند، توجه نشان داده و هرچه بیشتر به خوردن آنها ترغیب شود.

آینده ی کودکان چاق

چاقی کودکان در ایالات متحده آمریکا یک مسئله و معضل بسیار بزرگ است. اما اگر بتوانیم به کودکان خود سالم تر زندگی کردن را آموزش دهیم و در این زمینه، آگاهی لازم را در اختیار آنها قرار دهیم، برای آنها وعده های غذایی سالم و مغذی تهیه کنیم و فعالیت و تحرک جسمی آنها را افزایش دهیم، قادر خواهیم بود که این مشکل را برطرف سازیم. کودکان چاق نیاز به حمایت والدین، مربیان ومعلمان دارند تا بتوانند در مسیر سلامت قدم بردارند.