اختلال افسردگی عمده (MDD)

اختلال افسردگی عمده (ماژور) چیست؟

غم و اندوه، جزئی از تجربیات طبیعی انسان است. همه ما زمانی که عزیزی را از دست می دهیم یا با چالش هایی مثل جدایی و طلاق یا بیماری های جدی مواجه می شویم، ممکن است احساس غم و اندوه کنیم.

اما این احساسات معمولا و به طور طبیعی کوتاه مدت هستند. فردی که به طور دائم یا به مدت طولانی، احساس اندوه و ناامیدی را تجربه کند، ممکن است به اختلال افسردگی عمده یا همان افسردگی ماژور (MDD) مبتلا باشد.

اختلال افسردگی عمده (اساسی) که آن را تحت عنوان افسردگی بالینی نیز می شناسند، یک بیماری جدی است که می تواند بخش های مختلف زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. 

این وضعیت، می تواند بر روی خلق و خو، رفتارها و حتی عملکردهای فیزیکی متعدد مثل خواب و اشتها تاثیر بگذارد.

افراد مبتلا به اختلال افسردگی، ممکن است دیگر از فعالیت هایی که پیش از این از انجام آنها لذت می برده اند، لذتی نبرند و همچنین د انجام فعالیت های عادی روزمره نیز مشکل داشته باشند. آنها حتی گاهی اوقات حس می کنند، که این زندگی ارزش زیستن ندارد.

MDD، یکی از رایج ترین اختلالات روانی در ایالات متحده آمریکا است. در سال 2015، تقریبا 7 درصد از آمریکایی های بالای 18 سال دارای اختلال افسردگی عمده بودند.

برخی از افراد دچار این بیماری، هرگز به دنبال درمان نیستند. با این حال، اغلب این افراد می توانند به کمک روش های درمانی موجود بهبود پیدا کنند.

دارودرمانی، روان درمانی و روش های دیگری وجود دارند که می توانند به طور موثر علائم این بیماری را بهبود بخشند و به افراد مبتلا کمک کنند. 

علائم و نشانه های افسردگی ماژور

روانپزشکان یا متخصصین بهداشت روان، می توانند اختلال افسردگی عمده را بر اساس علائم موجود، احساسات و الگوهای رفتاری افراد تشخیص دهند.

روانپزشک سوالاتی از بیمار می پرسد و یا پرسشنامه ای در اختیار او قرار می دهد تا بتواند دقیق تر اختلال MDD را تشخیص دهد.

برای تشخیص اختلال افسردگی عمده، بیماران باید حداقل دارای 5 علامت از علائم ذکر شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) باشند و به مدت بیش از دو هفته، حداقل یک بار در روز این علائم را تجربه کرده باشند.

موارد زیر از جمله این علائم اند:

• اگر در سرتاسر روز و تقریبا هر روز هفته احساس غم و ناراحتی دارید.
• نسبت به خیلی از فعالیت هایی که تا به حال از آن لذت می برده اید، احساس بی علاقگی می کنید.
• اگر به طور ناگهانی دچار کاهش یا افزایش وزن شده اید یا تغییراتی در  اشتهای خود حس می کنید.
• اگر نسبت به قبل، بیشتر می خوابید و یا برای به خواب رفتن مشکل دارید. 
• اگر دچار اضطراب و بی قراری هستید.
• اگر به طور غیر عادی احساس خستگی و کمبود انرژی دارید.
• اگر احساس پوچی یا احساس گناه می کنید، به خصوص در مواقعی که نباید چنین احساسی داشته باشید.
• اگر برای تفکر، تمرکز کردن و یا تصمیم گیری دچار مشکل هستید.
• اگر افکار آسیب به خود یا افکار خودکی به ذهنتان خطور می کند.

علت  بروز اختلال MDD

علت بروز اختلال افسردگی عمده، به طور دقیق مشخص نیست. با این حال، عوامل متعددی وجود دارد که می تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد.

ترکیبی از عوامل ژنتیکی و فشارهای زندگی، می تواند بر روی شیمی مغز و توانایی حفظ ثبات خُلق تاثیر بگذارد. همچنین تغییرات هورمونی نیز ممکن است در بروز اختلال MDD دخیل باشند.

عوامل و محرک های زیر نیز می توانند در بروز MDD یا اختلال افسردگی عمده، نقش داشته باشند:

• مصرف الکل یا مواد مخدر
• وجود برخی بیماری ها مثل سرطان یا کم کاری تیروئید
• مصرف برخی داروها؛ از جمله استروئید ها

درمان بیماری

درمان اختلال افسردگی عمده، غالبا به مصرف دارو همراه با روان درمانی نیاز دارد. همچنین ایجاد تغییراتی اساسی در سبک زندگی نیز، می تواند علائم این بیماری را بهبود بخشد.

افرادی که به نوع شدیدتر این اختلال دچار هستند و افکار خودکشی یا آسیب زدن به خود را در سر دارند، بهتر است که در طول دوره درمان، در بیمارستان بستری باشند.

درمان دارویی

معمولا روانپزشکان، درمان این بیماری را با تجویز داروهای داروهای ضد افسردگی آغاز می کنند.

داروهای اس اس آر آی (SSRIs) یا همان مهار کننده های بازجذب سروتونین، از متداول ترین انواع داروهای ضد افسردگی هستند. این داروها، از طریق ممانعت از تجزیه سروتونین در مغز و در نتیجه افزایش میزان این انتقال دهنده عصبی، به درمان افسردگی کمک می کنند.

سروتونین، یکی از مواد شیمیایی مغز و مسئول تنظیم خلق و خو می باشد. این ماده می تواند به بهبود خلق و خو، افزایش انرژی، شادمانی و ایجاد الگوهای سالم خواب کمک کند.

در افراد مبتلا به افسردگی، سطح ماده سروتونین در مغز پایین تر از سایر افراد است.

داروهای ضد افسردگی اس اس آر آی، می توانند با افزایش میزان سروتونین، علائم افسردگی را بهبود بخشند.

اس اس آر آی ها شامل داروهای بسیار متداول و شناخته شده ای مثل فلوکسیتین، سیتالوپرام، سرترالین و غیره هستند. این داروها اثربخشی بالا و عوارض جانبی بسیار کمی دارند و اغلب بیماران، به خوبی آنها را تحمل می کنند و به این داروها به طور موثر پاسخ می دهند.

انواع دیگر داروها، از جمله ضد افسردگی های سه حلقه ای (Tricyclic) و یا داروهای آتیپیکال (atypical)، نیز در صورتی که بیمار به داروهای دیگر پاسخ نداده باشد، برای درمان افسردگی مورد استفاده قرار می گیرند. این قبیل داروها می توانند عوارضی از جمله خواب آلودگی یا اضافه وزن ایجاد کنند.

توجه: برخی از داروهای ضد افسردگی، در دوران بارداری یا شیردهی منع مصرف دارند. بنابراین چنانچه قصد باردار شدن دارید و یا به فرزند خود شیر می دهید، بهتر است که با روانپزشک خود درباره مصرف دارو مشورت کنید.

روان درمانی

اصلی ترین درمان افسردگی، روان کاوی یا روان درمانی است، که از طریق صحبت و گفتگو با یک روانشناس انجام می شود و برای درمان بیماران مبتلا به اختلال MDD، بسیار موثر واقع خواهد شد.

این نوع درمان، شامل ملاقات های مکرر و منظم با یک روانکار یا روان درمانگر است که در این جلسات درمانی، شما و روان درمانگرتان درباره بیماری فعلی شما و مسائل مربوط به آن گفتگو می کنید.

روان درمانی به شما کمک می کند تا:

• از بحران ها، فشارها و حوادث استرس زای زندگی به سلامت عبور کنید.  
• باورهای منفی و واکنش ها و رفتارهای غلط و آسیب زننده خود را با تفکر مثبت و سالم جایگزین کنید.
• مهارت های ارتباطی تان را بهبود ببخشید.
• برای مقابله با چالش ها و حل مشکلات، روش های بهتری پیدا کنید.
• اعتماد به نفس خود را افزایش دهید.
• احساس رضایت و کنترل زندگی و اوضاع اطرافتان را دوباره به دست گیرید.

علاوه بر این، روان درمانگر شما ممکن است روش های دیگر درمانی از جمله شناخت درمانی رفتاری (cognitive behavioral therapy) و یا روان درمانی بین فردی (interpersonal therapy) را نیز به شما توصیه کند.

گروه درمانی (group therapy) نیز یکی دیگر از روش های درمانی جدید است که به شما این امکان را می دهد تا احساسات خود را با افرادی که تجربیات مشابه دارند، به اشتراک بگذارید.

تغییرات سبک زندگی

علاوه بر مصرف دارو و شرکت درجلسات درمانی، شما می توانید با ایجاد تغییراتی در روش زندگی خود، به بهبود شرایطتان کمک کنید و علائم این بیماری را کاهش دهید.

تغذیه مناسب: تحقیقات نشان داده است که مصرف غذاهای حاوی اسیدهای چرب امگا 3 هستند، مثل سالمون یا ماهی آزاد و همچنین خوردن ویتامین ب مثل لوبیا و غلات کامل، می تواند در بهبود علائم MDD موثر باشد. مصرف منیزیم نیز می تواند با بهبود افسردگی در ارتباط باشد. این ماده در ماست، آجیل و دانه های روغنی یافت می شود.

پرهیز از الکل و برخی از مواد غذایی فرآوری شده: مصرف الکل می تواند با تحریک سیستم عصبی، علائم افسردگی را شدت بخشد. همچنین برخی از غذاهای سرخ شده یا فراوی شده حاوی اسیدهای چرب امگا 6 هستند که می تواند در ایجاد اختلال MDD دخیل باشد.

ورزش و فعالیت بدنی به اندازه کافی: اگرچه اختلال افسردگی عمده می تواند موجب احساس خستگی در شما شود، اما برای بهبود این وضعیت بسیار مهم است که فعالیت جسمانی خود را بیشتر کنید. ورزش، به ویژه در خارج از منزل و در نور معتدل خورشید، می تواند باعث بهبود خلق و خو و افزایش نشاط و شادمانی  در شما گردد.

داشتن خواب کافی: داشتن حداقل 6 تا 8 ساعت خواب شبانه بسیار مهم است. اگر برای به خواب رفتن مشکل دارید، با روانپزشک خود در این زمینه صحبت کنید.

چشم انداز بیماری افسردگی

بیماران MDD، ممکن است نسبت به درمان قطعی بیماری خود ناامید شوند. اگر شما نیز از بیماری افسردگی رنج می برید، بسیار مهم است که به خاطر داشته باشید، این بیماری را می توان به طور موفقیت آمیز درمان کرد.

اما برای درمان موثر، لازم است که به برنامه درمانی خود کاملا پایبند باشید، جلسات درمانی و ملاقات های منظم خود را با روانشناس و روانپزشکتان پشت گوش نیندازید.

دوز داروها را کم و زیاد نکنید و آنها را کاملا طبق دستور پزشک مصرف کنید. همچنین به هیچ وجه نباید مصرف دارو را بدون دستور پزشک و سر خود قطع کنید.

اگر با وجود این که تحت درمان قرار دارید، باز هم روزهایی احساس اندوه و ناامیدی دارید، هرگز ناامید نشوید. پروسه درمان این بیماری گاهی اوقات می تواند زمانبر باشد و باید صبر و تحملتان را افزایش دهید تا به نتیجه مطلوب دست یابید.

مرجع

https://www.healthline.com/health/clinical-depression