آنچه در این مقاله خواهید خواند

تمام خدمات سایت سلامتی ۲۴ برای بیماران رایگان است

تغییرات ناگهانی بوی بدن

بو و رایحه بدن هر فرد (BO) مخصوص خود او است و می تواند ملایم یا تند باشد. اما معمولا زمانی که ما به بوی بدن فکر می کنیم، معمولا تصورمان یک بوی ناخوشایند است.

در اثر فرایند بلوغ، تعریق بیش از حد و یا عدم رعایت بهداشت، ممکن است بوی بدن افراد تغییر کند. تغییرات ناگهانی بوی بدن، می تواند ناشی از شرایط محیط یا مصرف داروهای خاص یا خوردن بعضی غذاها باشد.

اما گاهی اوقات نیز اگر بدن شما به طور مداوم دچار بویی ناخوشایند و نامطبوع شود، ممکن است علت آن یک بیماری زمینه ای باشد.

نشانه های تغییر ناگهانی بوی بدن

معمولا تغییر ناگهانی بوی بدن، در یک ناحیه خاص از اتفاق می افتد که شایع ترین این مناطق عبارتند از:

اندام های تناسلی
زیر بغل
پاها
دهان و گلو
ناف

همچنین گاهی نیز ممکن است متوجه بوی بد مدفوع، ادرار، چرک گوش یا ترشحات دستگاه تناسلی شوید. صرف نظر از این که این بو در چه قسمتی از بدن ایجاد شود، به هر صورت آن بوی همیشگی نیست و تغییراتی در آن ایجاد می شود.

این بو می تواند تند، زننده، شبیه بوی ماهی، ترش، تلخ و یا حتی شیرین باشد.

دیگر علائم و مشخصات این بو، به علت ایجاد آن بستگی دارد. اگر تغییرات بو ناشی از عفونت باشد، این بو می تواند با موارد زیر همراه باشد:

قرمزی پوست
جوش و بثورات پوستی
خارش
وجود ترشحات یا تغییر رنگ پوست

علت تغییرات ناگهانی بوی بدن

محیطی که در آن به سر می برید، چیزهایی که می خورید، داروهایی که مصرف می کنید، تغییر در سطح هورمون های بدن و یا برخی وجود برخی بیماری ها و اختلالات زمینه ای، همگی ممکن است در تغییرات ناگهانی بوی بدن نقش داشته باشند.

تغییرات در بوی بدن، می تواند بخشی طبیعی از مراحل رشد باشد، مثلا زمانی که یک نوجوان به سن بلوغ می رسد.

در طول دوران بلوغ، غدد عرق و هورمون ها فعال تر می شوند و این موضوع می تواند باعث ایجاد بویی متفاوت در بد شود.

اگر تمرینات ورزشی انجام دهید، مسئول ایجاد این بو، فعالیت و تعریق بیش از حد است. اگر از اسپری ضد عرق (دئودورانت) استفاده نکنید و به نظافت خود اهمیت ندهید، عرق تن شما ممکن است با باکتری ها ترکیب شده و باعث ایجاد بوی نامطبوع شود.

اگر تغییراتی که در بوی بدن شما ایجاد شده است، مداوم و همراه با علائم دیگر باشد، باید به دنبال علت آن بود.

رژیم غذایی

مواد غذایی که در طول روز مصرف می کنید، گاهی اوقات موجب تغییر ناگهانی و موقت در بوی بدن می شوند. مثلا خیلی از افراد بعد از خوردن مارچوبه، در ادرار خود بوی تندی حس می کنند. اما این بو موقتی است و با سوخت و ساز بدن از بین خواهد رفت؛ مگر این که هر روز مارچوبه مصرف کنید.

بعضی از مواد غذایی نیز موجب تولید بیشتر گاز معده شده و منجر به دفع گاز معده یا آروغ زدن می شوند.

بنابراین غذاهایی که می خورید و میزان گاز معده ای که تولید می شود، در ایجاد بوی ناخوشایند آن موثر است.

برخی از مواد غذایی که موجب نفخ و تولید گاز معده می شوند، عبارتند از:

کلم بروکلی
گل کلم
کلم
بوک چوی (bok choy) یا کاهوی چینی
مارچوبه

اگر دچار حساسیت های غذایی هستید؛ مواد غذایی که به آنها حساسیت دارید، ممکن است گاز معده بیشتری تولید کنند.

همچنین به طور کلی رژیم غذایی شما می توانند بر بوی تن تان تاثیر بگذارند.

تحقیقاتی در این زمینه نشان داده اند عرق مردانی که رژیم غذایی سالم دارند و میوه و سبزیجات فراوان مصرف می کنند، بوی ناخوشایند ندارد، فارغ از این که چه میزان فعالیت داشته باشند.

از طرف دیگر، برخی افراد نیز گزارش کرده اند که مصرف غذاهای حاوی کربوهیدرات بالا، با ایجاد بوی ناخوشایند عرق ارتباط دارد.

تحقیقات دیگر نیز نشان می دهند که مصرف زیاد گوشت نیز در مقایسه با رژیم های گیاهی، می تواند تاثیر منفی بر بر بوی بدن داشته باشد.

بوی بد دهان نیز ممکن است با خوردن برخی ادویه جات، سیر، پیاز یا تربچهایجاد شود. همچنین سیگار کشیدن نیز دهان شما را بدبو می کند.

استرس

گاهی اوقات، استرس و اضطراب می تواند باعث ایجاد تعریق بیشتر می شود که این موضوع می تواند به بوی قوی تر و تند تر عرق بیانجامد.

اگر به بیماری یا اختلال هیپرهیدروز (تعریق بیش از حد بدن) مبتلا باشید، ممکن است بیش از حد، بی دلیل و به طرز غیر قابل کنترل عرق کنید.

بعضی افراد ممکن است به دلایل ژنتیکی، داشتن یک بیماری زمینه ای دیگر و یا مصرف برخی داروها به این اختلال دچار شوند.

براساس مطالعات و تحقیقات سال 2016، اختلال هیپرهیدروز و استرس با یکدیگر در ارتباط هستند. کسانی که دچار این بیماری هستند، استرس زیادی را نیز تجربه می کنند، به خصوص اگر تعریق بیش از حد در محیط های اجتماعی، عزت نفس و اعتماد به نفس آنها را تحت تاثیر قرار دهد.

هیپرهیدروز اغلب در افراد مبتلا به بیماری های روانی مثل اضطراب اجتماعی دیده می شود که ممکن است بر شروع این بیماری نیز تأثیرگذار باشد.

دیابت (کتواسیدوز دیابتی)

زمانی که بدن به اندازه کافی انسولین تولید نمی کند و یا نمی تواند از انسولین تولید شده به طور موثر استفاده کند، بیماری دیابت اتفاق می افتد.

این بیماری باعث بالا رفتن قند خون می شود. اگر سطح قند خون بسیار بالا باشد، عارضه ای به نام کتواسیدوز دیابتی (DKA) بروز می کند. در این شرایط، بدن اسیدهای خون (کتون) بسیار زیادی تولید می‌کند. کتون ها در بدن تجمع کرده و به سطح خطرناکی می رسند. همچنین این عارضه باعث بدبو شدن دهان خواهد شد (نفس با بوی کتون).

اگر شما نیز مبتلا به دیابت هستید و علائمی مثل تغییرات بوی دهان همراه با ادرار مکرر و سطح بسیار بالای قند خون را مشاهده کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. کتواسیدوز دیابتی یک وضعیت اورژانسی است.

یائسگی، قاعدگی و بارداری

آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که ممکن است در طول دوران قاعدگی، بدنتان بویی متفاوت بگیرد؟

تحقیقات نشان می دهند زنان در چرخه قاعدگی خود، زمان هایی که دارای قدرت باروری بالاتری هستند، یعنی حدود دوران تخمک‌گذاری، نسبت به دیگر مواقع برای مردان دارای بوی جذاب‌تری هستند و جالب است بدانید که این بو حتی می تواند برای خانم‌های دیگر هم جذاب باشد و این باروری است که این خاصیت را ایجاد می کند.
در دوره های دیگر نیز در طول چرخه قاعدگی، نوسانات هورمونی ممکن است موجب تغییر در بوی بدن یا واژن شود که لزوماً این بو ناخوشایند نیست و ممکن است فقط متفاوت باشد.

تغییرات بوی خفیف و نامحسوس، نباید شما را نگران کند، چرا که شرایط بارداری، یائسگی و یا قاعدگی می تواند دلیل آن باشد.

عفونت های واژن

چندین نوع از عفونت‌های واژنی مثل عفونت انگلی واژن یا واژینوز باکتریایی، ممکن است باعث تغییرات ناگهانی بوی واژن شوند.

انواع دیگر عفونت‌هایی که در خارج از واژن اتفاق می‌افتد، نیز ممکن است باعث تغییر در بوی بدن در منطقه آسیب دیده شود.
عفونت قارچی واژن، معمولاً تغییری در بوی واژن ایجاد نمی‌کنند. اما ممکن است خارش، قرمزی یا سوزش ایجاد کنند.

واژینوز باکتریایی شایع‌ترین عفونت واژن است که زنان در سنین باروری ممکن است دچار آن شوند. این عفونت اغلب بویی شبیه ماهی ایجاد می‌کند. علائم دیگر آن شبیه عفونت قارچی واژن است.
تریکومونیازیس، نوعی عفونت منتقله از راه جنسی است که اغلب هیچ نشانه ای ندارد؛ اما می تواند باعث تغییراتی در بوی واژن شود. در این بیماری ترشحات ممکن است بدبو و کف مانند شوند و تغییر رنگ نیز مشاهده ‌شود.

عفونت های پوستی

اگر پوست شما دچار عفونت شود، چه این عفونت جدید باشد و چه به دلیل یک بیماری پوستی قدیمی ایجاد شده باشد، ممکن است تغییر بوی ناگهانی در محل عفونت را احساس کنید.
برخی از انواع عفونت‌های پوستی یا شرایطی که ممکن است باعث ایجاد بو شوند عبارت‌اند از:

تریکومایکوزیس آگزیلاری (trichomycosis axillaris): نوعی عفونت باکتریایی فولیکول مو زیر بغل
اریتراسما (erythrasma): نوعی عفونت باکتریایی سطحی پوست
اینترتریگو (intertrigo): جوش هایی که ممکن است بودار و متعفن باشند و در اثر عفونت جانبی مانند کاندیدیازیس (عفونت قارچی) ایجاد شده باشند.

بیماری پای ورزشکاران (Athlete’s foot)

اگر پاهایتان به طور ناگهان بد بو و دچار خارش شود، ممکن است دچار نوعی عفونت قارچی شایع موسوم به «پای ورزشکاران» شده باشید.
قارچ ها در محیط گرم و مرطوب کفش و جوراب های شما رشد می‌کنند.

اگر به بهداشت پاهای خود اهمیت ندهید، احتمال بروز این عارضه بیشتر خواهد بود.

سرطان

آیا سرطان نیز بوی خاصی ایجاد می کند؟ برخی از مبتلایان به سرطان پیشرفته، بوی ناخوشایند بدن را گزارش کرده‌اند، اما این بو معمولاً به دلیل عفونت زخم‌های مرتبط با سرطان است. این زخم‌ها حدود 5 درصد از افراد مبتلا به سرطان را تحت تأثیر قرار می دهد.
بعضی از مبتلایان به تومورهای تخمدان، از ترشحات بدبوی واژن شکایت دارند. این بوی ناخوشایند درنتیجه‌ برخی اسیدهای خاص رخ می‌دهد که می‌تواند با استفاده از آنتی‌بیوتیک مترونیدازول کاهش یابد.

ویتامین‌ها یا مکمل‌ها

کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی (یعنی زمانی که به اندازه کافی ویتامین یا مواد معدنی از رژیم غذایی خود دریافت نمی‌کنید) یا سوء جذب ویتامین ها (زمانی که بدن نمی‌تواند مواد مغذی موجود را از رژیم غذایی جذب کند)، گاهی اوقات می‌تواند باعث ایجاد بوی ناخوشایند عرق بدن و یا بوی تند مدفوع یا ادرار شود. به‌عنوان مثال اسکوروی (scurvy) یا کمبود ویتامین سی، می‌تواند باعث بدبو شدن عرق بدن شود.

سایر علل

عفونت مجاری ادرار (UTI): UTI باکتریایی، زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری به داخل مجاری ادرار وارد شده و تکثیر شود. این نوع عفونت می‌تواند باعث ایجاد بوی تند ادرار شود و همچنین بر رنگ ادرار، تکرر ادرار فوریت دفع آن نیز تاثیر بگذارد.
پنومونی یا ذات‌الریه: ذات‌الریه، نوعی عفونت ریوی است که گاهی اوقات باعث تنفس بدبو و خلط سینه می‌شود.
بیماری سل (TB): سل، نوعی عفونت باکتریایی است که در ریه‌ها، گلو و گردن اتفاق می‌افتد و می تواند باعث بوی بد دهان شود. التهاب گره‌های لنفاوی نیز می تواند بوی دهان را تغییر دهد.
مسمومیت: اگر سم خاصی وارد بدن شما شود، می تواند بوی بدنتان را تحت تاثیر قرار دهد. مثلاً بلعیدن سیانید (cyanide) باعث می شود که نفستان بوی بادام تلخ بگیرد. آرسنیک و برخی از حشره‌کش‌ها نیز می‌توانند یک بوی تندی شبیه بوی سیر ایجاد کنند. مسمومیت با ترپانتین (turpentine) نیز بویی شبیه به بوی گل بنفشه در ادرار ایجاد می‌کند.
اورمی یا نارسایی حاد کلیه (Uremia): این اختلال باعث می شود که تنفس شما بوی آمونیاک یا اوره بگیرد.
انسداد روده: اگر روده‌ها مسدود شوند، فرد ممکن است محتویات معده اش را بالا بیاورد. بنابراین دهان بوی روده و مدفوع می گیرد.
عفونت ناف: اگرچه معمولا بوی بد ناف، نتیجه عدم رعایت بهداشت است.اما اگر ناف شما به طور ناگهان بوی بسیار بدی بگیرد، می تواند علامت بروز عفونت باشد. عفونی شدن ناف، با علائم دیگری از جمله ترشحات، قرمزی، خارش، تورم و حتی خونریزی نیز همراه است.
عفونت گوش: در حالی که وجود جرم گوش طبیعی است؛ اما اگر این جرم ها بوی خیلی بدی داشته باشند، ممکن است دلیل آن عفونت گوش باشد. این عفونت همراه با علائم دیگر از جمله قرمزی، خارش، درد، عدم تعادل، مشکلات شنوایی و ترشحات چرکی گوش است.

درمان تغییرات ناگهانی بوی بدن

هیپرهیدروز

اگر بروز اختلال هیپرهیدروز یا تعریق بیش از حد در شما نتیجه ی بیماری دیگری باشد، درمان آن بیماری، هیپرهیدروز را نیز از بین می برد. همچنین اگر این شرایط در اثر مصرف داروهای خاص ایجاد شده باشد، می توانید با پزشک خود درباره میزان مصرف این دارو صحبت کنید.

اگر دلیل بروز هیپرهیدوز ناشناخته باشد، چندین نوع درمان مختلف برای آن وجود دارد:

تجویز کرم ها یا محصولات ضد عرق
مصرف دارو
مراجعه به یک رولنشناس یا روانپزشک و انجام تمرینات ریلکسیشن برای کاهش استرس
عمل جراحی
تزریق بوتاکس

همچنین تغییرات سبک زندگی مثل استحمام روزانه یا انتخاب لباس هایی با الیاف طبیعی و عوض کردن زود به زود جوراب ها برای این که پاهایتان هوایی بخورد نیز به رفع این مشکل کمک خواهد کرد.

عفونت ها

اگر چه بیشتر انواع عفونت ها جدی و خطرناک نیستند، اما برای جلوگیری از بروز برخی عوارض، بهتر است که هر نوع عفونتی را فوراً درمان کنید.

نحوه درمان عفونت ها، با توجه به علت و شدت بروز آنها متفاوت است. معمولا عفونت را با آنتی بیوتیک و یا داروهای ضد قارچ درمان می کنند که این داروها ممکن است موضعی، خوراکی و یا تزریقی باشند.

تغییرات رژیم غذایی، مکمل ها و داروها

اگر بوی بدن شما در اثر خوردن غذاهای خاصی تغییر می کند، می توانید از خوردن این موارد پرهیز کنید یا جایگزین دیگری برای آن پیدا کنید.

اگر دچار نوعی از کمبود ویتامین باشید، پزشک می تواند با تجویز یک آزمایش آن را مشخص کند. سپس شما می توانید ویتامینی را که بدنتان به آن احتیاج دارد یا با خوردن مواد غذایی خاص با مصرف مکمل ها دریافت کنید.

اگر عوارض جانبی مصرف برخی داروها باعث تغییرات بوی بدن شمده باشد، با پزشک خود در این باره صحبت کنید تا در صورت امکان دارو یا دوز آن را برایتان عوض کند.

بدون مشورت با پزشک، هیچ یک از داروهای مصرفی خود را قطع نکنید.

پای ورزشکاران

این بیماری معمولا به درمان های خانگی از جمله موارد زیر خوب پاسخ می دهد:

تهیه پودرها، پمادها، اسپری ها و لوسون های ضد قارچ بدون نسخه
مالیدن پروکسید هیدروژن یا الکل بر روی پوست
استفاده از روغن درخت چای و یا گیاه چریش (neem)
پودر تالک (talcum)
استفاده از نمک دریایی

سرطان ها

سرطان معمولا به خودی خود باعث تغییر بوی بدن نمی شود، اما ممکن است زخم های عفونی ناشی از سرطان باعث ایجاد بوی ناخوشایند شوند.

ایجاد عادت های سالم

با رعایت نکات بهداشتی و مراقبت های زیر، می توانید از تغییرات ناگهانی بوی بدن جلوگیری کنید.

از ضد عرق و یا دئودورانت استفاده کنید. می توانید از مام یا اسپری های ضد عرق موجود در داروخانه ها استفاده کنید و یا با استفاده از مواد طبیعی، خودتان این محصولات بهداشتی را تهیه کنید.
مراقب بهداشت پاهای خود باشید. پایتان را به مدت طولانی در معرض رطوبت و عرق قرار ندهید. اگر جوراب هایتان مرطوب است، آنها را عوض کنید.
برای داشتن پاهای سالم، از مناسب بودن اندازه کفشتان اطمینان حاصل کنید و برای شستشوی پاهایتان از سوهان یا سنگ پا استفاده کنید.
مراقب بهداشت دهان و دندان خود باشید. دندان پزشکان معمولا توصیه می کنند که روزی دو بار به مدت دو دقیقه دندان هایتان را مسواک کنید.
از نظافت مناطق حساس بدن غافل نشوید: این نواحی شامل دستگاه تناسلی، مقعد و گوش است. این قسمت ها را با آب گرم (نه داغ) شستشو دهید. و کانال گوش را به آرامی تمیز کنید.
روزانه دوش بگیرید. دوش گرفتن، سلول های مرده پوست، آلودگی، باکتری ها و چربی ها را از بین می برد.

برای نوجوانانی که در سنین بلوغ قرار دارند، تغییرات بوی بدن کاملا نرمال و طبیعی است.

اگر این تغییرات اندک بوده و با علائم نگران نیز همراه نباشد، می تواند در نتیجه تغییرات هورمونی اتفاق افتاده باشد و نیازی به درمان ندارد، مگر در شرایطی که باعث ناراحتی شما شود.

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟

در شرایط زیر، بهتر است به دنبال راه حل یا درمان باشید:

اگر تغییرات بوی بدن با علائم عفونت همراه باشد.
اگر علت تغییر بو ممکن است مسومیت خاصی باشد.
اگر مبتلا به سرطان هستید.
اگر دچار دیابت کنترل نشده هستید و یا تصور می کنید که دچار عارضه کتواسیدوز دیابتی شده اید.
اگر بوی ناخوشایندی همراه با درد، خونریزی و علائم دیگر وجود دارد.
اگر این بو، به خودی خود از بین نمی رود.

نکته پایانی

تغییرات ناگهانی بوی بدن اغلب نشانه خطرناکی نیست. راحت ترین راه برای دانستن این که آیا این تغییر چقدر جدی است، این است که ببینید این بو چه مدت طول می کشد و ایا با علائم دیگر نیز همراه است یا نه.

در هر صورت اگر این موضوع به هر دلیل شما را نگران می کند، مشورت با پزشک در این زمینه هیچ ضرری ندارد.