علت درد سینه؛ علائم و راه‌های درمان آن

ماستالژی یک واژه پزشکی برای توصیف درد در پستان ها می باشد که یکی از شایع ترین شکایت های خانم ها در بازه سنی 15 تا 40 سال می باشد( دوره باروری). تقریبا دو سوم از خانم ها در طول دوره باروری خود این درد را تجربه می کنند و از درمان های پزشکی بهره می برند. این درد یک احساس درد مبهم است و بعضی از خانم ها به صورت احساس سنگینی، سفتی، ناراحتی یا سوزش در بافت پستان آن را توصیف می کنند که می تواند یک طرفه یا دو طرفه باشد. اغلب در ربع فوقانی خارجی پستان این درد حس می شود و گاهی به یک بازو هم تیر می کشد. ماستالژی در دوره پره منوپوز ( دوره باروری) و پری منوپوز ( شروع علائم یائسگی) اتفاق می افتد اما در دوره یائسگی هم ممکن است این درد ها را تجربه کنند. درد می تواند خفیف یا شدید متناوب یا مداوم باشد و ممکن است در کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد

در بسیاری از مواقع علت خاصی برای درد پیدا نمی شود. اما اکثر مواقع این درد های پستانی علائم سرطان پستان نیستند. با این وجود توصیه متخصصان به بررسی دقیق و معاینه توسط پزشک می باشد

دسته بندی ها:

• ماستالژی دوره ای:

درد پستان که به سیکل های قاعدگی به دنبال تغییرات هورمونی مرتبط و با تورم، حساسیت و احساس پری پستان همراه است و معمولا در هر دو پستان ایجاد می شود. درد حدودا یک هفته قبل از پریود شروع می شود و با شروع خون ریزی درد ها کاهش پیدا می کنند و تا چند روز بعد از بین می روند. این درد ها بیشتر در دوره پره منوپوز و در دهه سوم و چهارم زندگی خانم ها اتفاق می افتد

• ماستالژی غیر دوره ای:

درد پستان که به سیکل های قاعدگی مرتبط نیستند و با تغییرات هورمونی در بدن، تغییری نمی کند. در عوض این درد ها به تغییرات آناتومیک داخلی، آسیب ها، جراحی، عفونت نسبت داده می شوند یا گاهی اوقات با تغییرات پاتولوژیک در پستان ها همراه هستند برای مثال کیست های سینه یا فیبرآدنوم. این دردها به صورت درد های موضعی تیز و سوزشی پستان توصیف می شوند که یک طرفه، مداوم یا متناوب هستند و معمولا در دهه 3 و 5 زندگی به آن ها مبتلا می شوند

• ماستالژی با منشا خارج پستانی:

به دردی با منشا خارج از پستان مانند قلب، ریه، قفسه سینه یا مری گفته می شود. این نوع درد به نظر می رسد که در بافت پستان شروع می شود اما در حقیقت از نقطه دیگری منشا می گیرد. مثلا درد با منشا قفسه سینه ( کوستوکوندریازیس)، درد های ناحیه اپیگاستر در GERD ( ریفلاکس گاستروازوفاژیال) یا درد کیسه صفرا و بیماری های معده می تواند منشا نادرستی از درد را نشان دهد

علت درد سینه:

دلیل اصلی ماستالژی شناخته نشده باقی مانده است با این وجود نقش تغییرات هورمونی در چرخه قاعدگی و افزایش حساسیت بافت پستان ها بسیار پررنگ می باشد. بعلاوه این درد های دوره ای به دنبال بارداری یا یائسگی کمتر می شوند و در نتیجه این طور به نظر می رسد که تغییرات هورمونی در ایجاد درد های دوره ای بی تاثیر نیستند

دردهای پستان غیر دوره ای همان طور که گفته شد به دنبال کیست های پستان، آسیب دیدگی های سینه یا جراحی، صدمات قفسه سینه، عضلات یا نورالژی (دردهای عصبی) بین دنده ای، سندروم تیتز ( التهاب در غضروف محل اتصال دنده ها با جناغ سینه) و سایر بیماری های ستون مهره ها و پارااسپاینال که باعث درد ارجاعی در پستان می شوند، به وجود می آیند

مصرف بعضی از داروهای خاص هم علت به وجود آمدن بعضی دردهای پستان در نظر گرفته می شوند مثلا استروژن، OCPs ( قرص های پیشگیری از بارداری) و هورمون درمانی با پروژسترون، داروهای ضد افسردگی خاصی مثل SSRI ها ( مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین) و آنتی هیستامین ها

در بعضی مطالعات ادعا شده است که استرس و افسردگی عوامل مؤثری در این درد ها هستند در حالی که تعدادی دیگر از مطالعات نشان داده اند که نوشیدنی های کافئین دار، رژیم غذایی پر چرب و سیگار کشیدن نقش پررنگی در بروز این درد ها دارند

ماستالژی یا درد پستان در چه کسانی اتفاق می افتد:

ماستالژی یکی از شایع ترین شکایت های زنان در سنین باروری آن ها می باشد، تقریبا 70 درصد از زنان در آمریکا در طول زندگی خود از این درد ها رنج می برند و از این مقدار فقط 30 درصد کمک و درمان پزشکی دریافت می کنند. اوج سنی برای داشتن درد های دوره ای پستان 20 تا 40 سالگی می باشد  و این درصد شیوع با بالا رفتن سن و بارداری در سن پایین تر کم تر می شود و در سنین یائسگی به ندرت دیده می شوند

تعداد زیادی از خانم هایی که ماستالژی را تجربه می کنند اعلام کرده اند که این درد تاثیر منفی در زندگی آن ها نداشته مثلا در روابط جنسی، فعالیت فیزیکی، کار کردن و فعالیت های اجتماعی هیچ اختلالی ایجاد نشده است. درصد شیوع ماستالژی با توجه به نژاد افراد هم متفاوت است

 5 درصد جمعیت زنان با نژاد آسیایی درد های پستان را گزارش کرده اند در حالی که مطالعات در انگلیس نشان می دهند که 60 درصد زنان در بریتانیا این درد ها را تجربه می کنند

چه زمانی دچار درد سینه می شویم :

ماستالژی های دوره ای که همان طور که گفته شد به تغییرات هورمونی مربوط هستند، اغلب به فاز لوتئال در سیکل قاعدگی وابسته اند

احساس ناخوشایند دوره ای به علت افزایش در سطح استروژن می باشد که داکت های موجود در پستان را تحریک می کند و به صورت همزمان کاهش سطح پروژسترون بافت استروما ( بافت زمینه ای) پستان را تحریک می کند. افزایش همزمان در سطح پرولاکتین باعث افزایش ترشح داکت ها می شود که این مورد هم باعث ایجاد درد و تورم در این فاز از چرخه قاعدگی می شود. همراهی ماستالژی های دوره ای و استفاده از هورمون درمانی مانند قرص های پیشگیری از بارداری و برطرف شدن آن ها طی دوران بارداری، شیردهی و یائسگی هم منشا هورمونی این درد ها را تایید می کند

ماستالژی های غیر دوره ای وابسته به هورمون نیستند و ممکن است به دنبال التهاب، علل عروقی، عضلانی یا وجود سلول ها و توده سرطانی در محل باشند. در این موارد الگوی غیر معمول با درد های متناوب یا مداوم، محل درد مختلف و اغلب یک طرفه بودن دیده می شود. کیست های پستانی، نکروز و از بین رفتن بافت چربی پستان به دنبال ضربه، ماستیت (التهاب بافت پستان ) یا آبسه های پستان، اکتازی( گشاد شدن ) داکت ها به دنبال التهاب اطراف داکت و درد های دنده ای و قفسه سینه به علت آنژین از علت های رایج این درد ها می باشند

بعضی از علل دیگر مثل رژیم های غذایی پر چرب، سیگار کشیدن، نوشیدنی های حاوی کافئین و بعضی دارو ها هم درد های پستانی ایجاد می کنند اما پاتوفیزیولوژی دقیق ناشناخته باقی مانده است

روش های درمان درد سینه در زنان:

روش های تصویر برداری برای ارزیابی بیشتر  یک معاینه مشکوک و غیر طبیعی انجام می شوند و شامل ماموگرافی و سونوگرافی پستان می شوند. هدف اولیه این تست ها کنار گذاشتن بیماری های مهلک مانند سرطان سینه می باشد. زنان جوان تر با ماستالژی های دوره ای که دو طرفه و غیر کانونی هستند، هیچ سابقه ای از سرطان سینه در خانواده درجه یک خود ندارند و در آخرین غربالگری آن ها هیچ مشکلی گزارش نشده به بررسی و تصویر برداری بیشتری نیاز ندارند. در حالی که درد غیر دوره ای کانونی پستان و شک زیاد به وجود بیماری خطرناک بیمار را کاندید مناسبی جهت انجام تصویربرداری های تشخیصی می کند

سونوگرافی پستان ها:

در این روش از امواج صدا برای تشکیل یک تصویر از ناحیه ای از سینه که مورد معاینه قرار گرفته است استفاده می شود. سونوگرافی در بیماران زیر 35 سال به علت دنس و سفت بودن بافت سینه انجام می شود. اما در صورت دیده شدن هر یافته مشکوک در سونوگرافی قدم بعدی انجام ماموگرافی برای ارزیابی های بیشتر است

ماموگرافی:

این روش یک تصویر برداری است که در آن از اشعه ایکس با آمپر بالا و ولتاژ پایین استفاده می شود. خانم های بالای 35 سال در صورت وجود یافته ای در معاینه فیزیکی مثلا سفتی غیر طبیعی یا لمس توده باید تحت ماموگرافی قرار بگیرند

نمونه برداری از بافت سینه:

اگر در تصویر برداری هایی که به دنبال ماستالژی یا لمس توده انجام می شود یافته غیر طبیعی دیده شود، بررسی بیشتری که انجام می شود بیوپسی است. در یک بیوپسی قسمتی از بافت سینه ناحیه ای که مشکوک است برداشته می شود و تحت بررسی قرار می گیرد

گاهی تصویر برداری ها به علت نگران بودن بیمار انجام می شود و به محض منفی بودن جواب، از بررسی های بیشتر منصرف می شوند

مدیریت و درمان ماستالژی :

در اکثر موارد اطمینان بخشی به بیمار از این جهت که درد و علائم فرد مرتبط با سرطان سینه یا هر بیماری خطرناک دیگری نیست به کاهش درد های بیمار و عدم انجام بررسی های بیشتر کمک می کند. با این وجود تعداد کمی حدود 15 تا 20 درصد به علت تاثیر منفی این دردها بر جنبه های مختلف زندگی فرد همچنان به درمان نیاز دارند. قدم ابتدایی در مدیریت ماستالژی پیدا کردن علت دقیق درد ها می باشد

روش های درمانی بیشتر درد سینه در زنان:

استفاده از سوتین های مناسب:

که  سینه های بزرگ و آویزان دردناک به دنبال فعالیت های فیزیکی روزانه را ساپورت می کنند. 60 تا 70 درصد خانم ها کاهش درد به دنبال استفاده از سوتین های مناسب را گزارش کرده اند

استفاده از کمپرس های گرم و سرد:

استفاده از کمپرس ها مخصوصا شب ها قبل از خواب به کاهش درد کمک می کند

رژیم غذایی مناسب:

کاهش مصرف چای، قهوه، شکلات . نوشیدنی های گازدار در کنار استفاده از رژیم غذایی کم چرب و سرشار از ویتامین و فیبر تاثیرات مثبتی را نشان داده اند.اضافه کردن فعالیت بدنی روتین هم باعث کاهش درد ها می شود

استفاده از مسکن ها:

مسکن های خوراکی از دسته NSAID ها به کاهش درد و تورم پستان ها کمک می کند

درمان دارویی:

عموما ماستالژی طی 3 تا 6 ماه خودبخود رفع می شود اگر دردها باقی ماندند درمان دارویی در اکثر موارد کمک کننده هستند

تاموکسیفن:

در موارد بسیار شدید تاموکسیفن به عنوان خط اول درمان تجویز می شود که به عنوان درمان در سرطان سینه هم استفاده می شود. در صورت نتیجه نگرفتن از این درمان طی 3 تا 4 ماه، مصرف دارو باید متوقف شود

دانازول:

این دارو تنها داروی تایید شده FDA در درمان ماستالژی می باشد که عوارض هم دارد مانند آکنه، تغییرات در صدا، افزایش وزن و نامنظم شدن پریود ها