بیماری گال: علائم، علت و درمان

گال چیست؟

بیماری گال یا جَرَب، نوعی بیماری پوستی است که توسط مایت ها یا حشرات بسیار ریزی به نام سارکوپتس اسکابیه (Sarcoptes scabiei) ایجاد می شود. گال در واقع یک عفونت نیست، بلکه هجوم و حمله این موجودات به بدن انسان است. این حشرات میکروسکوپی عنکبوتی، در لایه های بیرونی پوست انسان لانه می گزینند و البته پوست نیز اصلا برخورد دوستانه ای با این نوع حمله نخواهد داشت و شدیدا واکنش نشان خواهد داد.   

زمانی که این مایت ها یا حشرات ریز، به داخل پوست انسان نقب می زنند و در آن تخم گذاری می کنند، پوست دچار خارش و بی قراری می شود.

علائم و نشانه های گال

زمانی که فردی برای اولین بار مورد هجوم این موجودات ریز قرار می گیرد، معمولا حدود 4 تا 6 هفته زمان می برد تا پوست به این حمله واکنش نشان دهد.

شایع ترین علائم این واکنش عبارتند از:

• خارش شدید؛ به خصوص در هنگام شب
• بثورات پوستی جوش مانند
• فلس ها (پوسته پوسته شدن) و تاول های پوست
• زخم های ناشی از خاراندن پوست

گال یا دیگر بیماری های پوستی

در مراحل اولیه، گال ممکن است با سایر بیماری های پوستی اشتباه گرفته شود، چرا که اغلب بثورات پوستی مشابه یکدیگر هستند. در تصویر بالا، علائم آکنه، نیش پشه و گال را با هم مقایسه کنید. تنها موردی که گال را از موارد مشابه مجزا می کند، خارش شدید آن است. شدت این خارش غالبا در کودکان و سالمندان بیشتر است.

لانه ها و پناهگاه های گال

یکی دیگر از نشانه های بارز گال، وجود مسیرهای لانه مانندی است که در پوست ایجاد می شود. این خطوط برآمده، معمولا سفید مایل به خاکستری یا به رنگ پوست هستند. این علامت ها زمانی ایجاد می شوند که حشره ماده درست در زیر سطح پوست تونل می سازد. بعد از ایجاد لانه، هر یک از حشرات ماده در آنجا 10 تا 25 تخم می گذارد.

مایت های ایجاد کننده گال در کجا زندگی می کنند؟

مایت ها معمولا در همه جای بدن می توانند زندگی کنند. اما برخی از نقاط محبوب آن ها عبارتند از:

• در بین انگشتان
• در چین و چروک های مچ دست، آرنج یا زانو
• در اطراف کمر و ناف
• بر روی سینه ها یا آلت تناسلی
• بر روی سر، صورت، گردن، کف دست و کف پای کودکان خردسال

آیا این بندپایان کوچک، قابل مشاهده هستند؟

بیشتر افراد مبتلا به گال، در هر لحظه 10 تا 15 مایت بر روی پوست خود دارند که اندازه هریک از آنها کمتر از نیم میلی متر است. بنابراین شناسایی این موجودات ریز بسیار دشوار است.

این بندپایان، با چشم غیر مسلح به شکل نقطه های سیاه بسیار ریز بر روی پوست به نظر می رسند. پزشک برای تشخیص گال و تخم های آن از میکروسکوپ استفاده می کند.

گال چگونه منتشر می شود؟

مایت های اسکابیه، معمولا از طریق تماس طولانی مدت پوست به پوست منتقل می شوند که به این موجودات اجازه می دهد از روی پوست فردی به فرد دیگر بخزند.

به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مثل ملحفه رخت خواب یا حوله، می تواند عاملی برای انتقال این بیماری باشد.

گال به راحتی می تواند بین اعضای یک خانواده و یا افرادی که با یکدیگر تماس جنسی دارند، منتشر شود. البته معمولا با دست دادن عادی یا بغل کردن افراد این اتفاق نمی افتد، چرا که این بندپایان کوچک نمی توانند پرواز کنند یا بجهند. بلکه فقط با سرعت بسیار کندی می خزند.

آیا گال از حیوانات خانگی نیز به افراد انتقال می یابد؟

سگ و گربه نیز به گال مبتلا می شوند که بیشتر با عنوان مانگ (mange) شناخته می شود. اما گالی که سگ و گربه به آن  دچار می شوند، توسط نوع دیگری از مایت ها ایجاد می شود و با گال انسانی متفاوت است. 

ممکن است با لمس کردن حیوان آلوده به مایت، شما نیز به آن دچار شوید، اما این نوع مایت ها نمی توانند بر روی پوست انسان تولید مثل کنند و مدتی بعد، بدون ایجاد علائم جدی از بین می روند. آنها فقط ممکن است کمی خارش ایجاد کنند.

چه کسانی مبتلا به گال می شوند؟

هر کسی ممکن است در معرض این عارضه پوستی قرار گیرد، اما افرادی که شانس بیشتری برای ابتلا به آن دارند، عبارتند از:

• بزرگسالانی که به لحاظ جنسی فعال هستند.
• زندانیان
• افرادی که در آسایشگاه ها به سر می برند.
• کسانی که در مکان های شلوغ زندگی می کنند.
• کودکان خردسال یا مربیان مهد کودک.

گال در مهد کودک ها

گاهی اوقات، گال در مهد کودک ها شیوع بیشتری دارد. کودکان خردسال معمولا به گونه ای با یکدیگر بازی می کنند که تماس پوست به پوست در آنها بیشتر است. آن ها غالبا وسایل شخصی خود مثل پتو و ملحفه شان را نیز با کودکان دیگر به اشتراک می گذارند.

اگر یک کودک مبتلا به گال در مهد کودک وجود داشته باشد، باید حتما این موضوع را با مربیان و مسئولین مهدکودک در میان گذاشت. در این شرایط کودکان دیگر و مربیان نیز باید تحت بررسی و درمان گال قرار گیرند، حتی اگر علائم گال هنوز در آنها بروز نکرده باشد.

 گال در آسایشگاه ها

آسایشگاه های معلولین یا سالمندان، از دیگر مراکزی هستند که در معرض شیوع گال قرار دارند. از آنجا که پرستاران در این مراکز، در حمام کردن و پوشیدن لباس ها به بیماران کمک می کنند، احتمال تماس پوست با پوست در این افراد وجود دارد. مرکز کنترل بیماری ها (CDC)، توصیه می کند همه افرادی که به صورت طولانی مدت در این مراکز کار می کنند، از این جهت مورد بررسی و غربالگری قرار گیرند.

گال نروژی

گال نروژی یا پوشیده با پوست سخت (Crusted Scabies)، یک نوع عفونت بسیار شدید است که در آن ده ها هزار مایت بر روی پوست فرد زندگی می کنند. این امر باعث می شود تا پوسته های ضخیمی متشکل از این حشرات و تخم های آنها بر روی پوست ایجاد شود.  

این نوع گال، بیشتر در افرادی وجود دارد که سیستم ایمنی ضعیف دارند، سالخورده هستند و یا دچار معلولیت و ناتوانی می باشند.

گال نروژی بسیار مسری است و نیاز به درمان و مراقبت فوری دارد.

عوارضِ گال

خارش شدیدی که در بیماری گال ایجاد می شود، مانع از مقاومت فرد برای خاراندن ناحیه موردنظر شده و در نتیجه ی خارش های مکرر پوست، زخم های بازی ایجاد می شود که مستعد عفونت هستند.

عفونت های باکتریایی مثل زرد زخم، از رایج ترین عوارض گال هستند که ایجاد تاول های بزرگ زرد رنگ از علائم آن است. این نوع عفونت را معمولا با آنتی بیوتیک درمان می کنند.

تشخیص گال

در بیشتر موارد، پزشک می تواند گال را بر اساس ظاهر بثورات پوستی و توصیف بیمار از شرایط خارش پوست، تشخیص دهد.

گاهی اوقات نیز پزشک برای تایید تشخیص خود، پوست را کمی خراش می دهد. در این موارد، برای پیدا کردن مایت ها و تخم های آنها، قسمتی از پوست که خراشیده شده در زیر میکرسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد.

درمان گال: پمادهای Rx 

مایت ها خود به خود از بین نمی روند. تنها درمان این عارضه از طریق داروهای از بین برنده مایت است. درمان این بیماری معمولا به صورت مالیدن کرم ها و لوسیون های مخصوص بر روی تمام قسمت های پوست و در بیشتر مواقع از گردن به پایین است. این کرم ها باید 8 تا 14 ساعت بر روی پوست بمانند و سپس شسته شوند.

همچنین در بعضی موارد، پزشک ممکن است برای درمان گال قرص و دارو هم تجویز کند. درمان این بیماری، بسته به داروهایی که مورد استفاده قرار می گیرند، معمولا تا سه روز طول می کشد.

درمان گال: رهایی از خارش پوست

با وجود این که داروهای درمان گال قادرند مایت ها و تخم های آنها را از بین ببرند، اما معمولا برای رفع خارش تاثیر فوری ندارند.

برای کنترل خارش به خصوص در هنگام شب، قرص های آنتی هیستامین می تواند موثر باشد. کرم های هیدروکورتیزون هم می تواند به رفع خارش کمک کند. اما مصرف این پمادها، ظاهر زخم ها را تغییر می دهد و باعث می شود تشخیص گال دشوارتر گردد. بنابراین بهتر است این پماد ها را زمانی مصرف کنید که پزشک بیماری را تشخیص داده است.

چه کسانی نیاز به درمان دارند؟

زمانی که گال در فردی تشخیص داده شد، تمام افرادی که با او تماس نزدیک دارند نیز باید مورد درمان قرار گیرند. تماس نزدیک به این معنی است که از یک رختخواب استفاده کنند یا وسایل حمام مشترک داشته باشند و یا حتی دست یکدیگر را بگیرند.

پزشکان معمولا توصیه می کنند که در این شرایط علاوه بر فرد مبتلا، تمامی افرادی که در یک خانه زندگی می کنند تحت درمان گال قرار گیرند، حتی اگر علائم آن هنوز در آنها بروز نکرده باشد. باید به خاطر داشت که بین 4 تا 6 هفته طول می کشد تا علائم این بیماری بروز کنند.

پاکسازی منزل از گال

کنه های گال می توانند بیش از دو تا سه روز بر روی سطح لباس ها، رختخواب یا حوله زنده بمانند. برای اطمینان از این که مایت ها به طور کامل از بین رفته اند، باید تمام ملحفه ها و لباس هایی که توسط فرد مبتلا از سه روز گذشته مورد استفاده قرار گرفته اند، شسته شوند.

بهتر است که لباس ها و ملحفه ها را با آب کاملا داغ بشویید و با سشوار خشک کنید یا آنها را به خشکشویی ببرید.   

لوازمی را که قابل شستشو نیستند، به مدت یک هفته در یک کیسه پلاستیکی قرار داده و درِ آن را محکم ببندید.

مایت ها طی چه مدت از بین می روند؟

داروهای گال این مایت ها و تمام تخم های آنها را به سرعت از بین می برند و بیماران معمولا می توانند طی 24 ساعت بعد از شروع درمان به مدرسه یا سر کار برگردند. با این حال ممکن است خارش ناشی از گال، تا چندین هفته باقی بماند که در واقع این امر در نتیجه واکنش آلرژیک پوست اتفاق می افتد.

اگر خارش بیش از 4 هفته ادامه یابد و یا بثورات جدید بر روی پوست ظاهر شوند، بهتر است مجددا به پزشک مراجعه کنید، چرا که در این شرایط ممکن است نیاز باشد که دوره درمان به طور مجدد آغاز گردد.   

مرجع

https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/ss/slideshow-scabies-overview