باربیتورات
باربیتورات یا باربیتورِیت (به انگلیسی: Barbiturates)
ردهٔ درمانی: باربیتوراتها
اَشکال دارویی: قرص، شربت و آمپول
باربیتورات نام عمومی همهٔ داروهای دژمکننده (تضعیف کننده) و دپرسانتهای سیستم عصبی مرکزی است.
توان باربیتورات میتواند از میزان آرامبخش تا بیهوشکننده متغیر باشد. مصرف طولانیمدت باربیتورات میتواند وابستگی فیزیکی و روانی ایجاد کند.
پایهٔ ساختاریِ همهٔ باربیتوراتها از «اسید باربیتوریک» است.
کاربرد درمانیمعمولاً باربیتورات با اثر بسیار سریع را بهعنوان مواد بیهوشی و با اثر متوسط، بهعنوان آرامبخش گروهبندی میکنند. امروزه بهعنوان داروی خوابآور از باربیتورات بهدلیل خطر ناشی از مصرف بیشازحد و خطر خودکشی استفاده نمیشود و جایگزین آن بنزودیازپینها هستند که خطر اوردوز در آن کمتر است؛ اگرچه این نوع دارو هم ایجاد وابستگی میکند.
در پایان این گروهبندی، باربیتورات با اثر آهسته قرار میگیرد که مهمترین نمونه از آن فنوباربیتال با نیمهعمر حدود ۹۲ ساعت است.
این دسته (باربیتورات با اثر فوقآهسته) امروزه تنها کاربرد تشنج دارد و بهدلیل طولانی بودن نیمهعمر دارویی و در نتیجه از بین رفتن هشیاری برای ساعاتی طولانی در شبانهروز بهعنوان خوابآور قابل استفاده نیست.
مکانیسم اثر:
این دارو با کاهش تحریکپذیری در نورون عمل میکند. باربیتوراتها با اتصال به گیرندهٔ GABAA و افزایش فعالیت گابا بر گیرندههای گابا موجب تسهیل ورود یون کلر میشوند.استفاده از باربیتوراتها فرد را در معرض خطرِ افزایش مقدار مصرف و نیز عفونتهای تنفسی قرار میدهد، زیرا این دارو رفلکس سرفه را متوقف میکند.