سایتومگالویروس
سیتومگالوویروس (به انگلیسی: Cytomegalovirus) یک سرده از ویروس‌های ردهٔ هرپس ویرالس در زیرخانواده بتا از خانواده هرپس ویریده است. میزبان‌های طبیعی آن نخستی‌هایی چون میمون و انسان هستند. گونه‌ای که انسان را آلوده می‌کند معمولاً HHV-5 یا CMV انسانی نامیده می‌شود.
ریشه این کلمه از زبان یونانی گرفته شده و سیتو به معنای سلول و مگال به معنای بزرگ است.
ساختمان ویروس:
این ویروس که بزرگترین عضو خانواده هرپس ویروسها به‌شمار می‌رود دارای DNA دو رشته‌ای حاوی بیش از kbp۲۴۰ و قابلیت کدگذاری بیش از ۲۰۰ فراورده پروتئین اساسی است که عملکرد بسیاری از این پروتئین‌ها هنوز به خوبی شناخته نشده‌است.
آسیب زایی:
از نظر پاتولوژی مشخصه کلاسیک شناخت CMV در بافتها، وجود سلول‌های بزرگ (سیتومگالیک) و حاوی انکلوزیونهای داخل هسته‌ای می‌باشد که در زیر میکروسکوپ نمای شبیه چشم جغد owl’s eyes را ایجاد می‌کنند و مشاهده آن‌ها قویاً به نفع عفونت فعال CMV است. CMV تمایل به آلوده‌سازی سلول‌های منونوکلوئر و لنفوسیت دارد و در موارد منتشر بیماری شواهد عفونت را در اغلب ارگانها می‌توان مشاهده نمود.
انتقال بیماری:
انتقال ویروس از مادر به جنین (از طریق جفت یا حین زایمان) و شیر مادر، فرزند به والدین، انتشار در مهدکودک‌ها، پیوند بافت و عضو، و انتقال خون ممکن است.
یکی از مشکلاتی که در درگیری با CMV ایجاد می‌شود در درجه اول آلودگی جنین در حین بارداری و سپس عفونتهای فعال در مبتلایان به نقص ایمنی و پیوند عضو است. در صورتی که مادری در حین بارداری به عفونت فعال مبتلا شود حدود ۴۰–۳۰ درصد خطر انتقال به جنین وجود دارد.
علائم بیماری:
از بین نوزادان مبتلا ۱۵٪ در هنگام تولد شواهد درگیری با CMV را نشان می‌دهند که این علائم شامل IUGR، تظاهرات جلدی شامل (پتشی و پورپورا)، آتروفی سربرال، هپاتواسپلنومگالی، کوریورتینیت، اختلالات خونی، میکروسفالی، کاهش شنوائی حسی- عصبی و درجاتی از عقب ماندگی ذهنی و درگیری مغزی می‌باشند.
تشخیص:
در حال حاضر مهم‌ترین توصیه در مورد مردان و زنان مراجعه‌کننده جهت درمان ناباروری، انجام آزمایش‌های غربالگری از نظر وجود سابقه تماس با CMV می‌باشد.
درمان:
از جمله درمانهای شناخته شده گانسیکلوویر(Gancyclovir) می‌باشد که در درمان عفونتهای فعال خصوصاً در افراد مبتلا به نقص ایمنی بسیار مفید می‌باشد ولی با توجه به عوارض گانسیکلوویر و عدم اطمینان از بی‌خطر بودن آن در بارداری، استفاده از گانسیکلوویر در زنان باردار فعلاً توصیه نمی‌شود.
