غده-صنوبری

هیپوفیزغدهٔ زیرمغزی یا هیپوفیز (به انگلیسی: Pituitary gland) یک غدهٔ درون‌ریز و احتمالاً مهم‌ترین غده درون‌ریز بدن است و متعلق به دستگاه هورمونی است. غده زیرمغزی غدهٔ درون‌ریز گرد کوچکی است که در زیر مغز قرار دارد و در تمام مهره‌داران جمجمه‌دار به کف بطن سوم مغز متصل است. عملکرد هیپوفیز: هیپوفیز از سه لوب پسین (خلفی) و پیشین (قدامی) و میانی تشکیل شده‌است که خود تحت اثر هیپوتالاموس قرار دارد. نقش هیپوفیز میانی در انسان مشخص نشده‌است. اما در برخی مهره داران وظیفه ترشح هورمونی به نام هورمون محرک ملانوسیت (MSH) را بر عهده دارد که در تغییر رنگ جانور نقش دارد. هورمون‌های مترشحه از هیپوفیز قدامی شامل: هورمون رشد (GH)، هورمون محرک تیروئیدی (TSH)، هورمون لوتئینه کننده (LH)، هورمون محرک فولیکولی (FSH)، هورمون آدرنوکورتیکوتروپین (ACTH) که به همراه هورمون بتا لیپوپروتئین B-LPH ترشح می‌شود و پرولاکتین (Prolactin) هورمون‌های مترشحه از هیپوفیز خلفی شامل: 1. اکسی توسین (Oxytocin)، 2. وازوپرسین (Vasopressin) هورمون وازوپرسین یا آنتی دیورتیک هورمون یا ADH هورمون ضد ادراربوده که در واقع سبب احتباس ادرار در کلیه می‌شود. اکسی توسین: این هورمون عملکردهای مختلفی دارد از جمله: در خروج شیر ازنوک پستان‌ها، در انقباضات رحمی، در تسهیل ورود اسپرم به رحم همچنین میزان این هورمون در اثر تحریک اندام‌های جنسی افزایش می‌یابد. اختلالات ترشح: اختلالات این غده با توجه به گسترده بودن هورمون‌هایش موجب بیماری‌های مختلفی می‌شود، مثلاً افزایش هورمون رشد در کودکی موجب ژیگانتیسم، در بزرگسالی موجب آکرومگالی، کمبود هورمون رشد در کودکی موجب کوتولگی (نانیسم) می‌شود. افزایش ترشح پرولاکتین در زنان موجب ناباروری و آمنوره و در مردان موجب ژنیکوماستی، کاهش هورمون هورمون محرکه تیروئید موجب هیپوتیروئیدی و کمبود هورمون ضدادراری موجب دیابت بی‌مزه می‌شود.