حساسیت به تخم مرغ

مقدمه

تخم مرغ یکی از رایج ترین غذاهایی است که باعث ایجاد حساسیت در کودکان می شود.

نشانه های این نوع آلرژی معمولا چند دقیقه تا چند ساعت بعد از خوردن تخم مرغ یا غذاهای حاوی آن بروز می کند. علائم و نشانه های این نوع حساسیت از خفیف تا شدید متغیر است و ممکن است شامل بثورات پوستی، کهیر، گرفتگی بینی و استفراغ یا سایر مشکلات گوارشی شود.

حساسیت به تخم مرغ، به ندرت ممکن است باعث ایجاد آنافیلاکسی شود که نوعی واکنش تهدید کننده حیات است.

آلرژی به تخم مرغ می تواند از همان دوران نوزادی آغاز شود. اغلب کودکان، البته نه همه آنها، تا پیش از دوران نوجوانی و بزرگسالی ممکن است این نوع حساسیت را از خود بروز دهند.

علائم و نشانه ها

واکنش های آلرژیک نسبت به تخم مرغ، از فردی به فرد دیگر متفاوت اند و معمولا به سرعت پس از خوردن آن خود را نشان می دهند. این واکنش ها می توانند شامل موارد زیر باشند:

• التهاب پوست یا کهیر، شایع ترین واکنش حساسیتی نسبت به تخم مرغ است.
• گرفتگی بینی، آبریزش بینی و عطسه (رینیت آلرژیک)
• علائم گوارشی مانند گرفتگی های شکم، حالت تهوع و استفراغ
• علائم و نشانه های آسم مانند سرفه، خس خس سینه، تنگی قفسه سینه یا تنگی نفس

آنافیلاکسی (Anaphylaxis)

یک واکنش حساسیتی شدید می تواند به بروز آنافیلاکسی منجر شود که یک شرایط اورژانسی و تهدید کننده زندگی است. این شرایط نیاز فوری به تزریق اپی نفرین (آدرنالین) و انتقال بیمار به بخش اورژانس دارد. علائم و نشانه های آنافیلاکسی عبارتند از:

• انقباض مسیرهای تنفسی، مثل تورم گلو و یا ایجاد توده در گلو که نفس کشیدن را دشوار می سازد.
• گرفتگی های شکمی و دل درد
• ضربان نبض سریع
• شوک، با کاهش شدید فشار خون که به صورت سرگیجه، بی حالی و یا از دست دادن هوشیاری احساس می شود.

هرگونه واکنش آلرژیک خود یا فرزندتان نسبت به تخم مرغ  را با پزشک خود در میان بگذارید. مهم نیست که میزان این حساسیت چقدر باشد. شدت واکنش های آلرژیک تخم مرغ می تواند هر بار به گونه ای متفاوت رخ دهد. بنابراین حتی اگر قبلا واکنش خفیف تری نسبت به تخم مرغ داشته اید، ممکن است واکنش بعدی جدی تر باشد.

اگر پزشک احتمال دهد که شما یا کودکتان در معرض خطر واکنش های شدید آلرژیک هستید، ممکن است یک آمپول اپی نفرین را به صورت اورژانسی تزریق کند تا در از بروز آنافیلاکسی پیشگیری شود.

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر نشانه ها یا علائم آلرژی را در مدت کوتاهی پس از خوردن تخم مرغ یا غذاهایی حاوی تخم مرغ در خود مشاهده می کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید. اگر برایتان امکان پذیر است، هنگامی به پزشک مراجعه کنید که واکنش آلرژیک در حال وقوع است. در این شرایط تشخیص پزشک راحت تر خواهد بود.

اگر شما یا فرزندتان علائم و نشانه های آنافیلاکسی را دارید، بهتر است به دنبال درمان اورژانسی باشید و اگر قبلا پزشک برایتان اپی نفرین تجویز کرده است، فورا آن را تزریق کنید.

علت ها

واکنش بیش از حد سیستم ایمنی، باعث ایجاد حساسیت های غذایی می شود. در آلرژی تخم مرغ، سیستم ایمنی به اشتباه برخی از پروتئین های تخم مرغ را به عنوان مواد مضر شناسایی می کند. زمانی که در تماس با پروتئین تخم مرغ قرار می گیرید، سلول های سیستم ایمنی آن ها را شناسایی می کنند و به سیستم ایمنی پیامی مبنی بر آزادسازی هیستامین و سایر مواد شیمیایی که باعث بروز نشانه ها و علائم آلرژیک می شود، ارسال می کنند. هم زرده و هم سفیده تخم مرغ حاوی پروتئینی است که می تواند باعث ایجاد حساسیت شود، اما حساسیت به سفیده تخم مرغ شایع تر است. اگر مادری که کودک شیرخوار دارد، تخم مرغ مصرف کند، ممکن است کودک نیز از طریق شیر مادر به این ماده حساسیت نشان دهد.

عوامل خطر

عوامل خاصی وجود دارند که می توانند احتمال ابتلا به آلرژی تخم مرغ را افزایش دهند:

• درماتیت اتوپیک (Atopic dermatitis): کودکانی که این نوع واکنش پوستی را دارند، بیشتر از سایرین در معرض بروز حساسیت به مواد غذایی قرار دارند. 
• سابقه خانوادگی: اگر یکی از والدین یا هر دوی آن ها آسم، حساسیت به مواد غذایی یا سایر انواع حساسیت را داشته باشند خطر حساسیت به تخم مرغ در شما نیز افزایش پیدا می کند .
• سن: حساسیت به تخم مرغ در کودکان شیوع بیشتری دارد. با افزایش سن، سیستم گوارش نیز بالغ می شود و حساسیت به مواد غذایی کمتر خواهد شد.

عوارض و پیامدها

مهم ترین عارضه حساسیت به تخم مرغ، داشتن واکنش آلرژیک شدید است که نیازمند تزریق سریع اِپی نفرین و درمان اورژانسی خواهد بود.

 همان واکنش سیستم ایمنی که باعث حساسیت به تخم مرغ می شود، می تواند شرایط دیگری را نیز ایجاد کند. اگر شما یا کودکتان حساسیت به تخم مرغ دارید، ممکن است در معرض خطر شرایط زیر نیز قرار داشته باشید:

• حساسیت به سایر مواد غذایی مثل شیر، سویا یا بادام زمینی
• حساسیت به موی حیوانات، ذرات گرد و غبار (مایت) و گرده گل ها
• واکنش های آلرژیک پوستی مثل درماتیت آتوپیک
• آسم، که خود می تواند خطر بروز واکنش آلرژیک شدید به تخم مرغ و سایر مواد غذایی را نیزافزایش دهد.

پیشگیری

برای پیشگیری از واکنش های آلرژیک یا بدتر شدن آنها می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• برچسب روی مواد غذایی را به دقت مطالعه کنید. برخی افراد به مواد غذایی حاوی تخم مرغ حساسیت دارند.
• زمانی که بیرون غذا می خورید حواستان به محتویات غذا باشد. ممکن است غذای شما به طور کامل پخته نشده باشد یا حاوی پروتئین تخم مرغ باشد.
• دستبند یا گردنبند نشانگر آلرژی را همراه خود داشته باشید. اگر واکنش شدید دارید باید این موارد را به همراه داشته باشید.
• به مربیان و معلمان کودک خود شرایط موجود را توضیح دهید. با این افراد صحبت کنید و به آن ها بگویید که کودک شما به تخم مرغ حساسیت دارد. مطمئن شوید که آن ها شرایط اورژانسی را به خوبی درک می کنند.
• اگر کودک شیرخوار دارید، از مصرف تخم مرغ اجتناب کنید. اگر کودک شما حساسیت دارد، ممکن است به پروتئینی که وارد شیر شما شده است نیز حساسیت نشان دهد. پس مراقب باشید.

منابع پنهان تخم مرغ

متاسفانه حتی غذاهایی که دارای برچسب «عاری از تخم مرغ» هستند نیز حاوی پروتئین تخم مرغ می باشند. اگر در این مورد شک دارید، می توانید با سازنده و تهیه کننده این قبیل مواد غذایی تماس بگیرید.

برخی از مواد حاوی پروئتین تخم مرغ عبارتند از:

• مارشملو
• مایونز
• مرینگ (سفیده ی تخم مرغ و شکر که می زنند و روی کیک و غیره می مالند و می پزند)
• مواد غذایی سوخاری
• شیرینی های حاوی سفیده تخم مرغ
• خامه های روی کیک و شیرینی
• گوشت های فرآوری شده، گوشت های چرخ کرده، کوفته قلقلی
• انواع پودینگ ها و دسر ها
• بسیاری از پاستاها
• برخی از قهوه ها که به شکل مخصوص تهیه می شوند.
• چوب شور و بیسکویت های نمکی

برخی از لغاتی که بر روی برچسب مواد غذایی نشان دهنده وجود پروتئین تخم مرغ در آن است عبارتند از:

• آلبومین (Albumin)

• گلوبولین (Globulin)
• لسیتین (Lecithin)
• لیوتین (Livetin)
• لیسوزیم (Lysozyme)
• ویتلین (Vitellin)

همچنین کلماتی که با حروف ova یا ovo آغاز می شوند.مثل: ovalbumin یا ovoglobulin

واکسیناسیون و حساسیت به تخم مرغ

برخی از واکسن هایی که از بروز بیماری های خاص جلوگیری می کنند، ممکن است حاوی پروتئین تخم مرغ باشند. تزریق این واکسن ها می تواند در افرادی که دارای آلرژی تخم مرغ هستند، حساسیت ایجاد کند.بعضی از این واکسن ها عبارتند از:

• واکسن سرخک، اوریون و سرخچه (MMR): اگر چه در تهیه این واکسن از تخم مرغ استفاده شده است، اما معمولا برای کودکان مشکلی ایجاد نمی کند.
• واکسن آنفولانزا: این واکسن در برخی موارد شامل مقادیر اندکی از پروتئین تخم مرغ است. با این حال، واکسن آنفلونزایی که حاوی این پروتئین ها نیست برای افراد ۱۸ سال به بالا تایید شده است. حتی واکسن هایی که حاوی تخم مرغ هستند نیز در بیشتر افراد به راحتی مورد استفاده قرار می گیرند. اما اگر خودتان یا فرزندتان قبلا مبتلا به آلرژی تخم مرغ بوده اید، می توانید در مورد تزریق این واکسن با پزشک خود مشورت کنید.
• واکسن تب زرد: این واکسن می تواند واکنش آلرژیک را در برخی از افراد مبتلا به حساسیت به تخم مرغ بیشتر کند. این نوع واکسن عمدتا برای مهاجرانی که به کشور های دیگر سفر می کنند و در معرض خطر ابتلا به تب زرد قرار دارند تجویز می شود، اما تزریق آن برای افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند توصیه نمی شود. اما گاهی اوقات نیز بعد از تست، تزریق آن مشکلی ایجاد نمی کند.  
• سایر واکسن ها: سایر واکسن ها برای افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند، خطرناک نیست. اما بهتر است قبل از تزریق آنها نیز با پزشک متخصص مشورت کنید.

تشخیص آلرژی

برای تشخیص حساسیت به تخم مرغ، پزشک معمولا از رویکردهای مختلف مثل رد سایر بیماری ها که می توانند علائم مشابه با علائم حساسیت ایجاد کنند، استفاده می کند. در بسیاری از موارد، چیزی که در ظاهر حساسیت به تخم مرغ به نظر می رسد، ممکن است تنها به دلیل عدم تحمل غذایی ایجاد شده باشد که موضوعی متفاوت است و ربطی به حساسیت غذایی ندارد و سیستم ایمنی را نیز درگیر نمی کند.

پزشک در این موارد سابقه خانوادگی فرد را مورد بررسی قرار داده و معاینات فیزیکی انجام می دهد. او همچنین ممکن است آزمایشات زیر را تجویز نماید:

• تست پوستی پریک یا آزمون خراش پوستی(Skin prick test): در این آزمایش، پوست را خراش داده و آن را در معرض مقدار کمی پروتئین تخم مرغ قرار می دهند. اگر شما یا کودکتان به تخم مرغ حساسیت داشته باشید، برآمدگی کوچکی بر روی این ناحیه از پوست ایجاد خواهد شد. متخصصان آلرژی به خوبی می توانند این قبیل تست ها را انجام داده و نتایج آن را  به درستی تفسیر کنند.
• آزمایش خون: آزمایش خون می تواند پاسخ سیستم ایمنی بدن به تخم مرغ را با اندازه گیری آنتی بادی های خاصی در جریان خون، مورد بررسی قرار دهد که ممکن است نشان دهنده حساسیت و آلرژی باشد.
• چالش مواد غذایی: در این آزمایش، شما یا فرزندتان مقدار کمی تخم مرغ می خورید تا به لحا واکنش آلرژیک مورد بررسی قرار گیرید. اگر اتفاقی نیفتاد، مقدار بیشتری تخم مرغ می خورید تا پزشک بتواند نشانه های آلرژی غذایی را مشاهده کند. از آنجا که این تست می تواند واکنش های شدید در فرد ایجاد کند، حتما باید آن را یک متخصص آلرژی انجام دهد.
• کشف مواد غذایی حساسیت زا و حذف آنها از رژیم غذایی: پزشک ممکن است از شما بخواهد که تمام برنامه غذایی خود و مواردی را که طی روز مصرف می کنید، یادداشت نمایید. سپس در هر بازه زمانی یکی از موارد را از رژیم غذایی شما حذف کند تا دریابد که آیا علائم آلرژی بهبود می یابند یا نه.

درمان بیماری

تنها روش برای پیشگیری از بروز علائم حساسیت به تخم مرغ، اجتناب از خوردن تخم مرغ و فراورده های غذایی حاوی تخم مرغ است. برخی از افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند، می توانند غذاهای حاوی تخم مرغ را که به خوبی پخته شده است، تحمل نمایند.

مصرف آنتی هیستامین برای تسکین علائم

 داروهایی مثل آنتی هیستامین، می توانند علائم حساسیت خفیف به تخم مرغ را کاهش دهند. این داروها را می توان بعد از خوردن تخم مرغ مصرف کرد. اما این داروها را نمی توانید برای پیشگیری از بروز واکنش های حساسیتی و یا برای درمان حساسیت غذایی شدید مورد استفاده قرار دهید.

 تزریق اورژانسی اِپی نِفرین

افرادی که حساسیت به تخم مرغ دارند، ممکن است نیاز باشد که همه وقت و همه جا آمپول اپی نفرین را همراه خود داشته باشند تا اگر واکنش شدید حساسیتی بروز کرد، فورا آن را تزریق نمایند. چنان که گفتیم، شرایط آنافیلاکسی نیازمند مراجعه بیمار به بخش اورژانس و  تزریق اپی نفرین است. همچنین باید بررسی های لازم جهت پیشگیری از بروز مجدد واکنش های حساسیتی در این شرایط صورت گیرد.

می توانید خودتان برای تزریق این دارو آموزش ببینید و اگر کودکتان دارای چنین آلرژی می باشد، به پرستار او تزریق این دارو را آموزش دهید تا بتواند در مواقع لازم این کار را انجام دهد. به یاد داشته باشید که آمپول اپی نفرین را پیش از منقضی شدن آن تزریق نمایید و از داروی تاریخ گذشته استفاده نکنید.

اغلب کودکانی که به تخم مرغ حساسیت دارند، بعد از رسیدن به سنین بالاتر علائم حساسیت در آنان کاهش می یابد. می توانید هر چند مدت یک بار آزمایش های لازم را انجام دهید تا بدانید که آیا علائم آلرژی کودکتان کمتر شده است یا نه. اگر کودک شما در گذشته علائم حساسیت شدید به تخم مرغ را از خود نشان داده است، هرگز برای امتحان این موضوع در خانه به او تخم مرغ ندهید.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

می توانید در ابتدا برای بررسی مشکل خود به پزشک خانوادگی تان یا به یک پزشک عمومی مراجعه کنید که در صورت لزوم، او برای بررسی های بیشتر شما را به یک متخصص آلرژی ارجاع خواهد داد. در زیر به نکاتی اشاره می کنیم که می توانید برای آمادگی جهت ملاقات با پزشک متخصص، آنها را به کار بگیرید.

کاری که می توانید انجام دهید

• در مورد رعایت محدودیت های خاص (اعم از رژیم غذایی و غیره) پیش از ملاقات پزشک اطلاعات کسب کنید: بهتر است زمانی که از پزشک خود وقت ملاقات می گیرید، از منشی او در این زمینه سوال کنید. مثلا ممکن است نیاز باشد که داروهایی مثل آنتی هیستامین را پیش از ملاقات پزشک مصرف نکنید تا پزشک در تشخیص حساسیت به مشکل بر نخورد.
• تمام علائم خود را یادداشت کنید؛ از جمله علائمی که بی ارتباط به علت مراجعه شما به پزشک به نظر می رسند.
• فهرستی از داروهای مصرفی خود تهیه کنید؛ اعم از تمامی ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید.
• تمام سوالاتی را که می خواهید از پزشک خود بپرسید، یادداشت نمایید.

برخی از سوالاتی که در زمینه آلرژی تخم مرغ می توانید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:

• چه آزمایشاتی باید انجام شود؟ آیا برای انجام این آزمایشات آمادگی خاصی لازم است؟
• آیا این واکنش ها در اثر حساسیت به تخم مرغ ایجاد شده اند؟
• چه شرایط دیگری ممکن است باعث بروز این علائم شوند؟
• آیا لازم است که من یا کودکم از خوردن هرگونه غذای حاوی تخم مرغ پرهیز کنیم؟
• چگونه می توان فهمید که در یک فراورده غذای پروتئین تخم مرغ وجود دارد یا نه؟
• در مورد حساسیت کودکم به تخم مرغ، چه چیزهایی را باید به مدرسه و معلمان او اطلاع دهم؟
• چگونه می توانم سایر بیماری های خود یا کودکم را همراه با این مشکل مدیریت و کنترل کنم؟
• آیا لازم است که همیشه آمپول ضد حساسیت به همراه داشته باشم؟
• آیا بروشور یا سایتی برای دستیابی به اطلاعات بیشتر در این زمینه وجود دارد؟

اگر پرسش دیگر در زمینه حساسیت های غذایی دارید نیز می توانید از پزشک خود سوال کنید.

از پزشک چه انتظاری می توان داشت؟

پزشک نیز ممکن است از شما سوالاتی از این قبیل بپرسد:

• اولین بار چه زمانی نسبت به تخم مرغ واکنش حساسیتی نشان دادید؟
• آیا می توانید این واکنش را توصیف کنید؟
• آیا این واکنش را هر بار که تخم مرغ مصرف می کنید، در خود مشاهده می کنید؟
• چه مدت بعد از مصرف تخم مرغ یا فراورده های غذایی حاوی آن متوجه بروز علائم می شوید؟
• شدت این علائم چقدر است؟
• آیا عاملی وجود دارد که سبب بهبود یا بدتر شدن این علائم شود؟ چه عامل یا عواملی؟
• آیا کسی از اعضای خانواده تان دچار حساسیت به تخم مرغ یا دیگر حساسیت های غذایی است؟
• آیا شما یا فرزندتان دچار دیگر اختلالات آلرژیک از جمله اگزما، تب یونجه یا آسم نیز هستید؟

کاری که می توانید تا هنگام ملاقات پزشک انجام دهید

در صورتی که دچار حساست خفیف به تخم مرغ هستید، مصرف آنتی هیستامین می تواند تا حدی علائم شما را تخفیف دهد. اما اگر این علائم شدیدتر هستند و به این دارو جواب نمی دهند، بهتر است برای درمان آن و بررسی های بیشتر به پزشک مراجعه کنید. در صورت بروز حساسیت بسیار شدید مثل شرایط آنافیلاکسی نیز بهتر است فورا به اورژانس مراجعه کنید یا با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.  

مرجع

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/egg-allergy/basics/definition/con-20032721