آنچه در این مقاله خواهید خواند

تمام خدمات سایت سلامتی ۲۴ برای بیماران رایگان است

اختلال پرخوری

اختلال پرخوری یا زیاده خواری نوعی اختلال تغذیه ای جدی است که فرد به طور دائم مقدار زیادی غذا میخورد و احساس می کند که نمی تواند دست از خوردن بکشد.

تقریبا همه افراد در برخی مناسبت‌ها پرخوری می‌کنند، مثلاً در تعطیلات، دو یا سه برابر یک وعده غذایی را می‌خورند. اما برای بعضی این پرخوری از مرز خوردن بیش از حد می‌گذرد و به اختلال پُرخوری افراطی می‌رسد که کم‌کم به رفتاری منظم و مخفیانه تبدیل می‌شود.

زمانی که مبتلا به اختلال پرخوری باشید ، ممکن است در مقابل این پرخوری خجالت زده شوید و با خود عهد ببندید که این رفتار را ترک می کنید؛ اما میلی اجباری در خود حس می‌کنید که در برابر پرخوری هیچ مقاومتی نمی‌کند. اگر مبتلا به اختلال پرخوری شده باشید، درمان مناسب می تواند به شما کمک کند.

نشانه ها

اغلب افراد مبتلا به اختلال پرخوری اضافه وزن دارند و یا بسیار چاق هستند اما ممکن است فردی هیچ علامت فیزیکی آشکاری نشان ندهد و یا وزنی طبیعی داشته باشد. علائم و نشانه های اختلال پرخوری هیجانی و رفتاری عبارتند از:

خوردن غیر عادی مقدار زیادی مواد غذایی در یک مدت زمان خاص، مثلا بیش از 2 ساعت
این احساس که رفتارِ خوردن خارج از کنترل است
خوردن حتی زمانی که کاملا سیر هستید و یا دیگر گرسنه نیستید
تند غذا خوردن همراه با پُرخوری‌
خوردن تا زمانی که به طرزی ناراحت‌کننده سیر می‌شوید
اغلب غذا خوردن به تنهایی و یا در خفا
داشتن احساس ناراحتی، افسردگی، انزجار، شرمندگی یا گناه در مورد نحوه غذا خوردن
رژیم غذایی مکرر که در آن وزنی کم نمی‌شود

پس از پرخوری مفرط، افراد به سراغ رژیم غذایی و یا خوردن وعده‌های غذایی عادی می‌روند. اما محدود کردن غذاها دوباره به پُرخوری افراطی منجر می‌شود و این دور باطل همچنان ادامه می‌یابد.

شدت اختلال پرخوری، بسته به طول مدت دوره آن در عرض یک هفته تعیین می شود.

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر نشانه‌ای از اختلال پرخوری در خود مشاهده می کنید، در اسرع وقت به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید. اختلال پُرخوری افراطی معمولا خودبه‌خود بهبود نمی‌یابد و در صورتی که درمان نشود وخیم‌تر می‌شود.

با پزشک مراقبت‌های اولیه خود و یا یک متخصص روان درمانی در مورد علائم و احساسات ناشی از پرخوری صحبت کنید. اگر تمایلی به پیگیری شیوه‌های درمانی ندارید، با کسی که به او اعتماد دارید درباره وضعیت خود گفتگو کنید. دوستان، عزیزان، معلمان و یا رهبران معنوی و دینی می‌توانند به شما کمک کنند که اولین گام‌های لازم برای رسیدن به درمان موفقت‌آمیز اختلال پرخوری را بردارید.

کمک به عزیزی که علائم بیماری دارد

یک فرد مبتلا به اختلال پرخوری، به متخصص رفتارهای پنهانی تبدیل می‌شود و هرگز اجازه نمی‌دهد کسی به مشکلش پی ببرد. اگر دوست عزیزی دارید که گمان می‌کنید نشانه‌های اختلال پرخوری دارد، بحثی آزاد و صادقانه در مورد نگرانی‌های خود با وی داشته باشید.

از این راه می‌توانید او را تشویق و حمایت کنید و یک پزشک واجد شرایط ارائه‌دهنده خدمات سلامت روان را به او معرفی کنید، حتی می‌توانید پیشنهاد دهید که وی را در تمام مراحل همراهی خواهید کرد.

علت ها

علل اختلال پُرخوری افراطی ناشناخته است. اما عواملی چون سابقه خانوادگی و عوامل زیستی، رژیم های غذایی طولاتی مدت و مسائل روانی احتمال ابتلا به آن را بالا می برد.

عوامل خطر

عواملی که خطر ابتلا به اختلال پُرخوری را افزایش می‌دهند عبارتند از:

سابقه خانوادگی: اگر والدین یا خواهر و برادر شما تا به حال به نوعی دچار اختلال غذا خوردن شده اند، شما نیز به احتمال بیشتری دچار این اختلال می‌شوید. این نشان می دهد که بعضی افراد مبتلا به اختلال پُرخوری، ممکن است ژنهای ارثی داشته باشند.
مسائل روانی: بسیاری از افراد مبتلا به اختلال پُرخوری، نسبت به خودشان، مهارت ها و دستاوردهایشان احساسی بد و منفی پیدا می‌کنند. انگیزاننده های پرخوری می تواند شامل استرس، نداشتن احساس خوب نسبت به فیزیک ظاهری و بدن خود ، غذا و خستگی باشد.
رژیم غذایی: بسیاری از افراد مبتلا به اختلال پُرخوری افراطی، سابقه رژیم غذایی دارند و برخی از آنها حتی در دوران کودکی رژیم غذایی شدید می‌گرفته‌اند. رژیم و یا محدود کردن مصرف کالری در طول روز ممکن است باعث افزایش میل به خوردن شود ، به خصوص اگر شما اعتماد به نفس پایینی داشته باشید و یا نشانه های افسردگی داشته باید .
سن: اگر چه ممکن است هر فردی در هر سنی دچار اختلال پرخوری شود اما اغلب این اختلال در اواخر نوجوانی یا اوایل 20 سالگی آغاز می شود.

پیامدها

فراد مبتلا به این اختلال ممکن است با مشکلات روانی و جسمی مربوط به پُرخوری نیز روبرو شوند.

عوارض احتمالی ناشی از اختلال پرخوری عبارتند از:

احساس بد در مورد خود و یا زندگی
پایین آمدن کیفیت زندگی
مشکلات عملکردی(نقش پذیری) در محل کار، زندگی شخصی و یا در موقعیت های اجتماعی
انزوای اجتماعی
چاقی
شرایط پزشکی مرتبط با چاقی مانند مشکلات مفصلی ، بیماری های قلبی، دیابت نوع 2، بیماری ریفلاکس معده (GERD) و برخی اختلالات تنفسی مربوط به خواب

اختلالات روانی که اغلب با اختلال پرخوری مرتبط هستند ، عبارتند از:

افسردگی
اختلال دو قطبی
اضطراب
اختلالات سوء مصرف مواد مخدر

پیشگیری

اگر چه هیچ راه مطمئن برای جلوگیری از اختلال پرخوری وجود ندارد، اما اگر متوجه علائم پرخوری در خود شدید، برای دریافت کمک حرفه ای بهتر است با پزشکان عمومی یا اعضای تیم مراقبت سلامت مشورت کنید تا شما را راهنمایی کنند که از کجا و چه کسی کمک بگیرید.

اگر فکر می کنید دوست و یا یکی از اعضای خانوادتان دچار این مشکل است ، آنها را به سمت درمان هدایت کنید قبل از اینکه این وضعیت بدتر شود. اگر فرزند دارید :

یک تصویر سالم از بدن را در ذهن کودک پروش دهید؛ بدون توجه به سایز و اندازه
با یک پزشک متخصص اطفال صحبت کنید؛ کودکان ممکن است برای شناسایی شاخص های اولیه اختلال پر خوری در موقعیت خوبی باشند و بتوان از پیشرفت این اختلال جلوگیری کرد .

تشخیص پزشکی

برای تشخیص اختلال پرخوری ، دکتر ممکن است یک ارزیابی روانی انجام دهد .

پزشک همچنین ممکن است موارد دیگر مانند کلسترول بالا، فشار خون بالا، مشکلات قلبی، دیابت، سوزش سردل، و برخی اختلالات تنفسی مربوط به خواب را بررسی کند.

این آزمایشات می تواند شامل موارد زیر باشد :

معاینه فیزیکی
آزمایش خون و ادرار
مشاوره در مرکز اختلال خواب

معیارهای تشخیص

برای تشخیص اختلال پُرخوری باید معیارهای موجود در فهرست «کتابچه تشخیصی و آماری اختلالات روانی » چاپ انجمن روانپزشکی آمریکا را داشته باشید.

دوره های عودکننده پُرخوری از جمله خوردن مقدار زیاد و غیرطبیعی غذا
احساس عدم‌کنترل بر رفتار خوردن؛ مثل میزان غذایی که خورده می شود یا اینکه میتوان از از خوردن دست کشید یا خیر
پُرخوری افراطی که حداقل با یکی از این سه عامل مرتبط باشد: تندغذا خوردن، خوردن تا حد اشباع سیری، خوردن حجم زیاد غذا وقتی گرسنه نیستید، تنهایی غذا خوردن به خاطر خجالت‌زدگی و یا احساس انزجار، افسردگی یا گناه بعد از غذا خوردن.
نگرانی در مورد پُرخوری که به آن دچار شده‌اید
پُرخوری حداقل دو بار در هفته و به مدت حداقل شش ماه
پُرخوری تا آنجا که به تخلیه دستگاه گوارش مانند استفراغ عادی مرتبط نیست؛ مانند استفراغ خودخواسته و یا انجام ورزش های سخت برای کاهش وزن یا استفاده از مسهل

درمان

هدف از درمان اختلال پرخوری، کاهش میزان خوردن و در صورت لزوم کاهش وزن است . از آنجا که پرخوری با شرمساری ، تصویر بد از خود و دیگر احساسات منفی در هم پیچیده است ، درمان آن نیز ممکن است این موارد و دیگر مسائل روانی را هدف قرار دهد.

برای کنترل پرخوری، شما می توانید یاد بگیرید که چگونه احساسات خودرا بهنگام غذا خوردن کنترل نمایید.

روان‌درمانی

روان‌درمانی چه بصورت جلسات فردی یا گروهی به شما آموزش خواهد داد چگونه عادات ناسالم را با عادات سالم جایگزین کنید تا تعداد وعده‌های پرخوری را کاهش دهید. نمونه‌هایی از روان‌درمانی عبارتند از:

رفتار‌درمانی شناختی (CBT) : این شیوه کمک می‌کند بهتر با مسائلی که باعث وقوع پُرخوری می‌شود؛ مانند احساسات منفی در مورد بدن و یا خلق‌و‌خوی افسرده، روبرو شوید. همچنین شاید کمک کند کنترل بیشتری بر رفتار خود داشته باشید.
روان‌درمانی بین‌فردی: روان‌درمانی بین‌فردی به بررسی روابط شما با افراد دیگر می‌پردازد، با این هدف که مهارت‌های بین‌فردی و چگونگی برقراری ارتباط با دیگران بهبود یابد. این شیوه به کاهش آن نوع از پُرخوری که از روابط ضعیف و مهارت‌های ارتباطی ناسالم ناشی می‌شود، کمک می‌کند.
رفتاردرمانی دیالکتیکی (مناظره‌ای): این شکل از درمان به یادگیری مهارتهای رفتاری برای تحمل استرس، تنظیم احساسات و بهبود روابط با دیگران کمک می‌کند تا در نهایت میل به خوردن افراطی کاهش یابد.

داروها

لیزدگزامفتامین دیمسیلات (Vyvanse)دارویی که برای درمان اختلال بیش فعالی و کمبود توجه مورد استفاده قرار میگیرد، در حال حاضر برای درمان اختلال پرخوری در بزرگسالان نیز استفاده می شود . این دارو اولین داروی تایید شده توسط FDA (سازمان غذا و داروی آمریکا) برای درمان اختلال پرخوری متوسط تا شدید است. این دارو نوعی محرک است که میتواند اعتیاد آور و باعث سوء مصرف شود. عوارض جانبی شایع آن خشکی دهان و بی خوابی می شود است، اما عوارض جانبی جدی تری نیز میتواند داشته باشد.

چندین نوع داروی دیگر که ممکن است به کاهش علائم اختلال پرخوری کمک کنند عبارتند از:

توپیرامات ضد تشنج (توپوماکس) : به طور معمول این دارو برای کنترل تشنج استفاده می شود اما برای کاهش اختلال پرخوری نیز موثر است . با این حال، ممکن است باعث عوارض جانبی مثل سرگیجه و سنگ کلیه شود، بنابراین درباره مزایا و معایب آن باید با پزشک مشورت کرد.

داروهای ضد افسردگی : داروهای ضدافسردگی، که معروف به مهار‌کننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین هستند و داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای (TCAS) نیز میتوانند مفید واقع شوند. هنوز مشخص نیست که چگونه این داروها می تواند بر کاهش پرخوری اثر بگذارد ، اما ممکن است به دلیل تاثیر آنها بر مواد شیمیایی خاص مغز(که با خلق و خو مرتبط اند) باشد.

برنامه رفتاری کاهش وزن

اکثر افراد مبتلا به اختلال پُرخوری، سابقه‌ای از تلاش‌های بی حاصل برای کاهش وزن خود دارند. با این حال، برنامه‌های کاهش وزن تا زمانی که اختلال پُرخوری درمان نشده باشد، توصیه نمی‌شود زیرا رژیم های غذایی برای این افراد خود منجر به دوره های پُرخوری بیشتری می‌شود و برنامه ی کاهش وزن ناموفق تر عمل خواهد کرد.

برنامه‌های کاهش وزن(در صورت لزوم)، باید تحت نظارت پزشک انجام ‌شود به گونه ای که تمام نیازهای غذایی بدن برآورده شود. برنامه‌های کاهش وزن که محرک‌های پرخوری را برطرف می‌کنند، به‌خصوص زمانی مفید واقع می شوند که فرد همزمان به رفتاردرمانی شناختی نیز می پردازد.

سبک زندگی و مراقبت خانگی

به طور معمول، درمان اختلال پرخوری به طور سر خودانه موثر نیست. اما علاوه بر کمک های حرفه ای، شما می توانید این اقدامات خود مراقبتی را برای تقویت برنامه درمانی انجام دهید:

به شیوه درمانی خود پایبند باشید؛ جلسات درمانی را از دست ندهید . گر برنامه غذایی خاصی دارید، تمام تلاش خود را برای پیروی از آن به کار بگیرید و اجازه ندهید که موانع شما را از تلاش هایتان بازدارد .
از رژیم های لاغری اجتناب کنید؛ مگر اینکه تحت نظارت پزشک صورت گیرد : تلاش برای پیروی از رژیم غذایی خاص باعث تحریک شدیدتر پُرخوری افراطی می‌شود و در نهایت به دور باطلی تبدیل می‌شود که دیگر شکستنش آسان نیست. با پزشک در مورد راهبردهای مدیریت وزن مناسب خود صحبت کنید. به هیچ وجه شروع به گرفتن رژیم غذایی نکنید مگر آن که برای درمان اختلال غذاخوردن توصیه شده باشد و تحت نظارت پزشک باشد.
صبحانه بخورید؛ بسیاری از افراد مبتلا به اختلال پرخوری، وعده صبحانه را حذف می کنند. اما اگر صبحانه بخورید، در طول روزکمتر در معرض خوردن وعده های پر کالری قرار می گیرید .
محیط اطراف خود را مدیریت کنید؛ در دسترس قرار داشتن برخی از خوراکی ها میتواند برای برخی از افراد محرک پرخوری باشد. این خوراکی ها را در خانه (و در دسترس خود) نگه ندارید و تا آنجا که ممکن است مواجهه خود را با این خوراکی ها محدود کنید.
مواد مغذی مناسب مصرف کنید؛ بیش از حد خوردن مواد غذایی اصلاً به این معنا نیست که تمام مواد مواد مغذی ضروری به بدنتان می‌رسد. با پزشک خود در مورد اینکه آیا به مصرف مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی نیاز دارید یا نه صحبت کنید.
با اعضای خانواده و دوستان در ارتباط بمانید؛ خودتان را از مراقبت های اعضای خانواده و دوستانی که می خواهند به شما کمک کند تا سلامت خود را بدست آورید ، جدا نکنید . بدانید که آنها منافع شما را می خواهند .
فعال باشید؛ از پزشک خود بپرسید چه نوع فعالیت بدنی برایتان مناسب است ، به خصوص اگر دچار مشکلات اضافه وزن هستید .

داروهای جایگزین

مکمل‌های رژیمی و محصولات گیاهی که برای سرکوب اشتها و یا کمک به کاهش وزن تولید می‌شوند، افراد مبتلا به اختلالات غذاخوردن را دچار سوءمصرف می‌کنند. مکمل‌ها و گیاهان دارویی برای کاهش وزن می‌توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند یا به طرز خطرناکی با سایر داروها تداخل ایجاد کنند. در صورت استفاده از این مکمل‌های رژیمی یا گیاهی، حتماً درباره خطرات احتمالی آن با پزشک خود مشورت کنید.

زندگی همراه با اختلال غذا خوردن به این دلیل مشکل‌ساز می‌شود که باید به صورت روزانه با مواد غذایی روبرو شوید. در اینجا چند توصیه برای غلبه بر این مشکل ارائه می‌شود:

کمتر به خودتان سخت بگیرید. هرگز اسیر انتقاد از خود نشوید.
موقعیت‌هایی را شناسایی کنید که به رفتار مخرب پرخوری منجر می‌شود؛ تا از این طریق بتوانید راهی برای مقابله با آن پیدا کنید.
به دنبال الگو های شخصیتی(افراد) مثبت‌نگر باشید؛ که در بالا بردن اعتماد به نفستان به شما کمک میکنند. به یاد داشته باشید که هنرپیشه ها و مدل های زیبایی که در مجلات می بینید الزاما نمایانگر اندامی واقعی یا سالم نیستند.
سعی کنید از بین اقوام یا دوستان خود شخص قابل اعتمادی پیدا کنید؛ تا بتوانید درباره احوالات خود با او صحبت کنید و آنچه را اتفاق می افتد به راحتی با اون در میان بگذارید.
سعی کنید شریکی برای زندگی خود بیابید، کسی که بتواند در نبرد با پرخوری از شما حمایت کند نه اینکه باعث پرخوری شدیدتر شود.
راه‌های سالمی برای پرورش خود پیدا کنید؛ کارها یا تفریحاتی که به شما آرامش می بخشند؛ مانند یوگا، مراقبه( مدیتیشن) یا پیاده‌روی ساده.
رویدادهای مربوط به رفتارها و احساسات خود را بنویسید؛ این گزارش‌های کتبی باعث آگاهی بیشتر نسبت به احساسات و اعمال شما و ارتباط در هم آمیخته آنها می‌شود.

حمایت دیگران

اگر اختلال پُرخوری دارید، شاید شما و خانواده‌تان، گروه‌های حمایتی را برای تشویق، امیدبخشی و مشاوره موثر بیابید. اعضای گروه حمایتی واقعا احوال شما را درک می‌کنند چون خودشان هم دچار چنین وضعیتی بوده‌اند. از پزشک بپرسید در نزدیکی محل زندگی شما چه گروه‌های مشابهی را می‌شناسد.

آمادگی برای ملاقات پزشک

درمان اختلال پرخوری ممکن است نیاز به تیمی متشکل از ارائه دهندگان خدمات پزشکی، ارائه دهندگان سلامت روانی و متخصصین تغذیه با تجربه در اختلالات غذا باشد .

چه کاری میتوانید انجام دهید

پیش از ملاقات با پزشک موارد زیر را یادداشت نمایید:

تمام علائم بیماریتان را یادداشت کنید؛ از جمله علائمی که از نظر شما به علت مراجعه شما به پزشک ارتباطی ندارد.
اطلاعات شخصی مهم و کلیدی خود را یادداشت کنید؛ از جمله هرگونه استرس یا تغییر عمده که به تازگی در زندگیتان رخ داده است.
فهرستی از داروهایی که مصرف می کنید تهیه کنید؛ همچنین داروهای گیاهی، ویتامینها یا مکملهایی که مصرف میکنی( همراه با دوز مصرف)
هر آنچه(از خوراکی جات و وعده های غذایی) که در یک روز عادی میخورید؛ که به پزشک یا مشاور کمک می کند عادات غذایی شما را دریابد.

سئوالات شما از پزشک

آیا این شرایط موقتی است یا طولانی مدت؟
چه روش های درمانی در دسترس اند و کدامیک را توصیه می کنید؟
اگر دارو بخشی از درمان است، یک داروی عمومی همیشه در دسترس است؟
آیا کتاب یا بروشوری برای مطالعه در مورد این اختلال وجود دارد که بتوان آنرا تهیه کرد؟ برای اطلاعات بیشتر چه وب سایتی را پیشنهاد می کنید؟

از پرسیدن هیچ گونه سوال دیگری که به ذهنتان میرسد دریغ نکنید .

سئوالات احتمالی پزشک از شما

مصرف روزانه غذایی شما به چه صورت است ؟
آیا معمولا مقدار زیادی غذا می خورید و یا زمانی که به طور کامل سیر شده اید باز هم به خوردن ادامه می دهید؟
آیا حس می کنید کنترلی بر نحوه غذا خوردن خود ندارید ؟
آیا تا کنون کوششی برای کاهش وزن خود دهید ؟ در این صورت چگونه و با چه روشی این کار را انجام داده اید ؟
آیا اغلب به خوردن فکر می کنید ؟
آیا زمانی که کاملا سیر هستید و یا گرسنه نیستید هم غذا می خورید ؟
آیا تا به حال مخفیانه غذا خورده اید؟
آیا احساس افسردگی، انزجار، شرمندگی یا گناه در مورد رفتار خوردن خود دارید ؟
آیا به طور عمد غذایی که خورده اید را بالا می آورید تا کالری از دست بدهید؟
آیا نگران وزن و ظاهر خود هستید؟
آیا ورزش میکنید؟ چه مدت یک بار ؟